تقویت تمرکز
تمرکز چیست؟ برای داشتن تمرکز حواس و تقویت حافظه باید از روشهایی استفاده نمایید؟ اگر به یادگیری مطالب موثر و مفید درباره این موضوعات علاقه مند هستید به سایت تندخوانی و تقویت حافظه مراجعه نمایید. اگر شما علاقه مند هستید تا حافظه خود را تقویت نمایید و اصول مطالعه صحیح را بیاموزید از طریق کمک گرفتن از نرم افزارهای معتبر می توانید این کار به صورت ماهرانه ای انجام دهید به منظور آشنایی شما با این نرم افزارها نام چندی از آنها را برای شما شرح می دهیم: نرم افزار تندخوانی, نرم افزار تقویت حافظه تاتات, نرم افزار تقویت حافظه ویرا, تقویت حافظه ویرا, بسته آموزشی تندخوانی .... تمرکز هنگام مطالعه تمرکز: توانایی هدایت کردن فکر هنر یا تمرین تمرکز. مهم نیست که زیست شناسی می‌خوانید و یا منچ بازی میکنید. فقط باید روی کاری که انجام می‌دهید متمرکز شده و از حواس پرتی جلوگیری کنید. همه ما در مواقعی توانایی متمرکز شدن کامل را داریم، به مواقعی فکر کنید که مثلاً در هنگام بازی که از آن لذت می‌بردید باخته‌اید و یا غرق یک فیلم، مسابقه یا موسیقی بوده‌اید. در آن هنگام به موضوع تمرکز کامل داشته‌اید و یا به اصطلاح غرق آن موضوع شده بودید. اما در مواقع دیگر. فکر شما دائم از یک موضوع به موضوع دیگر می‌پرد. نگرانی‌های فکری شما حواستان را پرت میکند. قبل از اینکه متوجه شوید می‌بینید که حواستان به یک موضوع خارجی منعطف شده است. مطالبی که مطالعه میکنید کسل کننده، سخت و یا شما هیچ علاقه‌ای به آن ندارید. نکاتی که در این نوشته مطرح می‌شود میتوانند برای رفع این مشکلات به شما کمک کند که شامل موارد زیر می‌شود: چیزهایی که در هنگام مطالعه میتوانید کنترل کنید. تمرینهایی برای تقویت تمرکز. چیزهایی که در هنگام مطالعه میتوانید کنترل کنید: «من اینجا مطالعه می‌کنم» یک مکان، صندلی، میز و محیط مخصوص به مطالعه داشته باشید. تلفن و موبایل را از خود دور کنید. با خودتان تعهد کنید (حتی امضا کنید) که حواستان پرت نمی‌شود. اگر دوست دارید در هنگام مطالعه موزیک گوش کنید، اشکالی ندارد، اما فقط تا هنگامی که باعث حواس پرتی شما نشود. (مطالعات در مورد مفید بودن یا نبودن موسیقی در هنگام مطالعه تاکنون بی نتیجه بوده است) مطالعه را به یک عادت تبدیل کرده و به یک برنامه موثر مطالعه پایبند باشید. مطالعه‌تان را با سطح انرژی درونی تان (روزانه، شبانه) تطبیق دهید. راهنمای ما در مورد برنامه ریزی و تعیین اهداف را مطالعه کنید. متمرکز شدن قبل از شروع به مطالعه چند دقیقه وقت را به تعیین اهداف و آنچه برای رسیدن به آن نیاز دارید اختصاص داده و به یک استراتژی کلی برای تحقق آن فکر کنید. مشوق‌ها اگر لازم بود برای انجام موفقیت آمیز کارتان یک تشویق در نظر بگیرید. مثلاً تماس با دوستتان، خوردن چیزی و یا پیاده روی و گردش. برای پروژه‌های خاص مثل مرور جزوات ترم، پروژه‌های طراحی و غیره یک تشویق خاص در نظر بگیرید. موضوعات مطالعه را عوض کنید برای ایجاد تنوع در کار، موضوع مطالعه را هر یک یا دو ساعت عوض کنید. فعالیتهای مطالعه‌تان را تغییر دهید مطالعه‌تان را فعال‌تر کنید، هر چه در هنگام مطالعه فعال‌تر باشید مطالعه بهتری خواهید داشت. از خودتان بپرسید «چطوری می‌توانم در هنگام مطالعه فعال‌تر باشم؟» شاید مطالعه گروهی بهترین راه حل باشد؟ و یا سوال سازی در هنگام مطالعه؟ اگر باید مطالب زیادی را مطالعه کنید روش SQ3R را امتحان کنید. از معلمتان در مورد شیوه‌های بهتر یادگیری سوال کنید. یک بار دیگر فراموش نکنید که هر چه در هنگام مطالعه فعال‌تر باشید، بهتر یاد می‌گیرید. وقت‌های استراحت منظم مناسب خودتان در نظر بگیرید موقع استراحت یک کار متفاوت انجام دهید، مثلاً اگر نشسته بودید قدم بزنید و به یک مکان دیگر بروید. جایزه بدهید وقتی کاری را به اتمام رساندید به خودتان جایزه بدهید. تمرینهایی برای تقویت تمرکز پس از چند روز از انجام این تمرینات، باید نتایج آن قابل توجه باشد. اما مثل هر تمرین دیگری، بالا و پایین و سطح‌های مختلف دارد. این تمرینات برای سایر فعالیتهای شما هم موثر خواهد بود. الان اینجا باش این روش ساده اما کلیدی بسیار موثر است. وقتی متوجه شدید فکرتان منحرف شده است، به خودتان بگویید «الان اینجا باش» و به آرامی توجه خودتان را به موضوعی که می‌خواهید برگردانید. به عنوان مثال: شما دارید مطالعه میکنید و ناگهان متوجه می‌شوید که حواس شما به سایر تکالیفتان، به یک خاطره و یا به این واقعیت که گرسنه هستید پرت می‌شود. در این هنگام به خود بگویید «الان اینجا باش»و به آرامی با نگاه کردن به سوالات، خلاصه برداری‌ها، نقشه‌های فکری، عناوین مطالب و غیره تمرکز خود را به موضوع مطالعه برگردانید و هر قدر که ممکن است آن را حفظ کنید.اگر دوباره فکرتان منحرف شد، با خود بگویید«الان اینجا باش»و به آرامی توجه خودتان را به موضوع برگردانید و این تمرین را مرتبا تکرار کنید، مطمئن باشید که جواب می‌دهد! سعی نکنید یک فکر خاص را از ذهنتان بیرون نگه دارید. مثلاً همینطور که نشسته‌اید سعی کنید به هیچ وجه در مورد کلوچه فکر نکنید. در این هنگام در ذهن خود احتمالا این فکر تکرار می‌شود که «من نباید در مورد کلوچه فکر کنم، من نباید در مورد کلوچه فکر کنم...» و این باعث می‌شود تا این فکر برگردد. وقتی شما سعی میکنید که در مورد یک چیز خاص فکر نکنید باعث می‌شود تا آن فکر برگردد. بهتر است به جای این کار توجه خود را به موضوع اصلی منعطف کنید.شاید لازم باشد تا این تمرین را صدها بار در هفته انجام دهید. به تدریج شما متوجه می‌شوید که بازه‌های زمانی بین مواقعی که فکرتان منحرف می‌شود هر چند روز یکبار بیشتر و بیشتر می‌شود. به همین خاطر بردبار باشید و به این تمرین ادامه دهید. پس از مدتی نتیجه آن شما را شگفت زده خواهد کرد. سعی نکنید دائما در مورد پیشرفت خود قضاوت کنید. همین که تمرین را مرتبا انجام می‌دهید به این معنی است که در مسیر صحیح قرار گرفته‌اید و میتوانید به خود بگویید که کار لازم را انجام داده‌اید. تمرینات برای اینکه نتیجه خود را نشان دهند به زمان احتیاج دارند و البته به دلیل اینکه ذهن هیچوقت وضعیت ثابتی ندارد، نتیجه تمرینات دچار افت و خیزهای زیادی می‌شود. زمان افکار و نگرانی‌ها تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که برای خود زمان افکار و نگرانی‌ها تخصیص می‌دهند پس از چهار هفته 35 درصد کمتر دچار نگرانی و حواس پرتی می‌شوند. یک زمان خاص روزانه برای فکر کردن در مورد نگرانی‌ها تخصیص دهید در مورد افکاری که دائما به فکر شما می‌آیند و مزاحم تمرکزتان در کارها می‌شوند فکر کنید. وقتی که متوجه یک فکر مزاحم می‌شوید به خودتان یادآوری کنید که یک زمان مخصوص برای فکر کردن در مورد آن دارید. بگذارید فکر مزاحم از شما دور شود شاید از روش «الان اینجا باش» استفاده کنید. به قرار خود برای زمان افکار و نگرانی‌ها عمل کنید تا در مورد مسائلی که فکر شما را مشغول میکند فکر کنید و نگران شوید. به عنوان مثال ساعت 4.5 تا 5 بعدازظهر را برای زمان افکار و نگرانی‌های خود تعیین کنید. حال در هر زمان دیگری از روز که نگران چیزی شدید و فکرتان منحرف شد، به خودتان یادآوری کنید که زمان مخصوصی برای آن نگرانی دارید. سپس بگذارید تا آن فکر در آن زمان از ذهنتان خارج شود و توجه خود را به موضوع اصلی برگردانید. اندازه‌گیری میزان حواس پرتی یک کارت کوچک با ابعاد حدودا 12 x 7 سانتیمتر تهیه کنید. دو خط که کارت را به سه قسمت تقسیم کند در آن رسم کنید و هر یک از قسمت‌ها را با نامهای «صبح»، «بعد از ظهر» و «شب» نامگذاری کنید. حال از این به بعد هر وقت که فکرتان از موضوع اصلی منحرف شد یک علامت در قسمت مربوطه در کارت بزنید. برای هر روز یک کارت مجزا در نظر بگیرید و آن را همیشه همراه خود داشته باشید. بعد از مدتی ملاحظه خواهید کرد که همینطور که با انجام تمرینات مهارتهای شما در تمرکز حواس بیشتر می‌شود، از تعداد علامت‌ها هم کاسته می‌شود. از انرژی درونیتان بهترین استفاده را ببرید چه مواقعی انرژی درونی شما در بالاترین حد است؟ در چه ساعاتی احساس میکنید سطح انرژی شما پایین است؟ سخت‌ترین درسهایتان را در ساعاتی که انرژی درونی تان بالاست مطالعه کنید. مثلاً اگر احساس میکنید در ساعات اولیه شب بیشترین هوشیاری را دارید، مشکل‌ترین درسهایتان را در این ساعات مطالعه کرده و درسهای آسانتر را به ساعات بعدی موکول کنید. اکثر افراد درسهای مشکلشان را به آخرین ساعات که معمولا در آن خسته هستند موکول میکنند و همین امر باعث مشکل‌تر شدن ایجاد تمرکز می‌شود. اگر شما هم این عادت را دارید آنرا کلا برعکس کنید، درسهای مشکل در ساعات اوج انرژی و درسهای آسانتر و آنهایی که به آن علاقه دارید را به دیگر ساعات موکول کنید. انجام همین کار به تنهایی می‌تواند کمک بسیار موثری برای بهبود تمرکز شما باشد. تجسم تمرکز آور به عنوان یک تمرین قبل از اینکه مطالعه‌تان را شروع کنید به مواقعی که تمرکز کردن برای شما دشوار نیست فکر کنید. مهم نیست که چه موقعیتی را تجسم میکنید، فقط سعی کنید خود را در آن موقعیت ببینید و احساس کنید. با قرار دادن خود در آن موقعیت قبل از هر مطالعه، آن تجربه را دوباره بدست می‌آورید و سپس بهتر میتوانید مطالعه خود را آغاز کنید
تقویت تمرکز
اگر واقعا می خواهید چه در تحصیل و چه در زندگی و کار به درجات عالی برسید، باید این روش ها را یاد بگیرید و به آنها عمل کنید، البته ممکن است این خواستن به خاطر پافشاری پدر و مادرتان باشد اما بهتر این است که شما هم به خودتان قول داده باشید که عملکرد و بازدهیتان را در مطالعه افزایش دهید. برای این که تمرکزتان را به هنگام مطالعه از دست ندهید و بازدهی مطالعه تان را بالا ببرید روشهای زیر را بیاموزید و اجرا کنید روش اول مطالعه بدون موسیقی چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 1-در منزل تان خلوت ترین مکان یا جایی که در آنجا احساس راحتی می کنید، را بیابید. چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 2-به کسانی که در خانه، کنار شما زندگی می کنند بگویید که باید برای یک امتحان سنگین مطالعه کنید و از آنها بخواهید سر و صدایشان کاهش دهند چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 3-به اتاق مطالعه تان بروید و هر چیزی که ممکن است حواستان را پرت کند از خود دور کنید چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 4-چند عدد شمع روشن کنید یا یک اسپری خوش عطر را در هوای اتاق پخش کنید، این کار به هنگام مطالعه احساس آرامش می دهد و به شما کمک می کند تا میزان درصد فراموشیتان کاهش پیدا کند چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 5-وقتی که احساس آرامش کردید، هر چیزی که باید مطالعه کنید را مرتب و سازماندهی کنید، آنها را به ترتیب از قسمت سخت تر به آسانتر مرتب کنید، به این خاطر باید مطالب سخت را ابتدا مطالعه کنید که اگر زمانی بین مطالعه خسته شدید، حداقل مطالب سخت را در زمان با کیفیت مطالعه کرده باشید چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 6-به هنگام مطالعه چیزهایی که باعث ناراحتی و آزار معده می شوند را نخورید چگونه از حواس پرتی به هنگام مطالعه جلوگیری کنیم؟ 7-همه صداهایی که ممکن است باعث گیجی و گم کردن حواس شما شوند را قطع کنید 8-ذهنتان را از چیزهای که فکر کردن درباره شان به هنگام مطالعه، برای شما فایده وعملکردی ندارند را پاک کنید، زیرا در غیر این صورت ذهن شما نمی تواند مواردی که نیاز به دانستن آنها دارید را، ذخیره کند و آنها را به زودی فراموش می کنید. 9-به دوستانتان بگویید که می خواهید مطالعه کنید و واقعا نیاز به مطالعه دارید، و اگر آنها در آن زمان به شما زنگ نزنند، پیغام ندهند و تمرکزتان را به هنگام مطالعه بر هم نزنند ازآنها تشکر و قدردانی کنید. 10-همه چیز را در حالت سکوت قرار دهید. موبایلتان، لپ تاتان، و همه وسایل الکتریتان را، روی سکوت و آنها را در کمد قرار دهید. با این روش نه پیغامی دریافت خواهید کرد و نه خودتان تمایلی به پاسخ دادن دارید. روش دوم مطالعه همراه با موسیقی 1-از هدفون استفاده کنید، گوش دادن به موسیقی بدون هدفون می تواند مفید باشد، چرا که هدفون جایگزین صداهای اضافی اطراف نیز می شود و به این ترتیب تمرکز آسانتر می شود. 2-استفاده از آهنگ های بی کلام این آهنگ ها ممکن است متن نداشته باشند، به ویژه ایجاد هیجان هم نمی کنند یا توجه و حواستان را پرت نمی کنند، وقتی این آهنگ ها را برای تفریح و سرگرمی گوش نمی دهید، به تمرکز شما هم کمک می کند و پس زمینه صدا احساسات و حالت شما را تحت تاثیر قرار نمی دهد و شما رو به همخوانی وادار نمی کند 3-سعی کنید به تک نوازی ویولون، پیانو گوش دهید، ثابت شده است که موسیقی کلاسیک سبب بیشتر شدن تمرکز به هنگام مطالعه می شود، در این مورد موسیقی های تک نوازی نیز به این خاطر که پیچیده نیستند و عموما فاقد درام هستند، کم تر سبب حواس پرتی می شوند 4-قبل از شروع مطالعه لیست آهنگ را انتخاب کنید، جمع آوری یک لیست از آهنگ ها که برای زمان ومطالعه مناسب است و شما در زمان مطالعه مجبور به انتخاب یک آهنگ جدید هر 2 دقیقه یک بار نیستید، آهنگ ها خود به خود اجرا می شوند و به شما این اجازه را می دهد که بر مطالعه تان تمرکز کنید
تقویت تمرکز
مغز نیاز زیادی به برانگیخته شدن و پرورش دارد. بسیاری از مردم روی ورزش و تحریک مغزشان تمرکز نمی کنند و این نیاز را افرادی متوجه می شوند که در ظول روز زمان های زیادی را به خاطر داشتن حافظه ضعیف بیهوده تلف می کنند، ما به شما پیشنهاد می کنیم برای موفقیت در مراحل زندگی و شغلیتان حتما روزانه زمانی را به این تمرینات اختصاص دهید، شما می توانید برای پرورش ذهنتان، روش های زیر را کامل دنبال کنید تا عملکرد مغزتان را افزایش دهید، تمرینات زیر را بر روی ذهنتان انجام دهید و مغز خود را ورزش دهید و اجازه ندهید ذهنتان تنبل و سست شود. 1-بازی هایی که برای پرورش ذهن مناسب می باشند را انجام دهید چگونه مغزمان را ورزش دهیم؟ این تنها راه تحریک و برانگیختن ذهن شما نیست، اما بسیاری از بازی هایی که در این شاخه هستند بسیار مفید هستند، برای مثال مشهورترین بازی های پرورش ذهن شامل بازی سن مغز( brain age : در یک دقیقه روزانه ذهنتان را پرورش دهید)، که این بازی در دستگاه های نینتو دی اس قابل اجرا است، و بازی چالش های ذهنی(Brain Challenge) نیز مخصوص دستگاه های آپل ای پد. این تمرینات بر همه سطوح و مناطق مغزتان تاثیر می گذارد و می تواند به شما کمک کند تا بازدهی و عملکرد مغزتان افزایش یابد. 2-هر روز چند مسئله ساده حل کنید ورزش مغز موضوعات این مسائل محدودیت ندارد و می تواند شامل ریاضیات پایه، معما مثل جدول کلمات متقاطع، سودو کو باشد، مسائل یا بازی هایی که نیاز به تفکر دارد مثل شطرنج، و ....این مسائل ذهن شما را به کار می اندازند و نه تنها به آموزش ذهنیتان کمک می کنند، باعث پیشرفت استعداد شما در حل این مسائل می شوند(حتی ممکن است شما یک استاد شطرنج شوید) 3-هر روز ورزش کنید تندخوانی و مغز نه تنها با این کار به ذهنتان ورزش می دهید، قسمت های دیگر بدنتان را نیز تمرین و ورزش می دهید، ورزش فایده های ذهنی زیادی از قبیل مانند بهبود عملکرد مغز، کاهش خطر ابتلا به زوال عقل و بسیاری از مزایای دیگررا دارد. شما هم چنین بعد از ورزش می توانید بهتر فکر کنید، پس چه بهتر که قبل از شروع تمرینات پروش ذهنی، ورزش بدنی نیزانجام دهید. 4-یک وعده صبحانه عالی میل کنید تندخوانی وتقویت حافظه یک صبحانه سالم، می تواند تاثیر به سزایی بر قدت ذهن شما داشته باشد، نمود این اتفاق را می توانید در بچه هایی که نوشابه های گازدار و تنقلات شیرین در وعده صبحانه می خورند ببینید، که در آزمون هایی که باید از حافظه و حواسشان استفاده کنند، عملکرد ضعیفی دارند، خوردن صبحانه مناسب می تواند تضمین کند که شما انرژی کافی برای ورزش ذهن و بدنتان نیز داشته باشید 5-زمان تماشای تلویزیون را کاهش دهید ورزش مغز وقتی که تلویزیون نگاه می کنید، مغزتان در حالت خنثی قرار می گیرد. در برخی مطالعات گفته شده است که تماشای تلویزیون موج های آلفای مغزی شما را افزایش می دهد، ذهن افرادی که مدام تلویزیون تماشا می کنند در حالت منفعل و غیر فعال قرار دارد و گویا در یک محیط تاریک ذهنی حبس شده است. 6-بخندید ورزش مغزی مطالعات نشان داده است به طور معمول، افراد پس از قرار گرفتن در موضوعات کمدی در حل کردن تمرینات و کشف خلاقیت و ایده بهتر عمل می کنند و در این زمان احساس نیاز به فعالیت بیش تر، علاقه مندی و هیجان زیادی می کنند، البته به این نکته توجه داشته باشید که این کمدی موارد بی مضمون را شامل نمی شود و مطالب هجو تاثیر معکوس بر سیستم ذهنی شما می گذرد 7-یک چیز جدید یاد بگیرید تندخوانی یادگیری چیزهای دیگر تمرینی برای یادگیری مهارتهای مهم ذهن شماست، مهارتهای یادگیری را می توانید جست و جو کنید، شما می توانید از چیزهای که در آینده برایتان مفید است را شروع کنید، آنها را یاد بگیرید، این باعث تحریک و برانگیخته شدن ذهنتان نیز می شود 8-چیزهایی که نمی خواهید انجامشان بدهید را در ذهنتان انباشته نکنید تندخوانی تاتات اگر حل مسائل هوشی ریاضی کلافه و خسته تان می کند، آن را انجام ندهید، شما مجبور نیستید هر کاری را برای تحریک مغزتان انجام دهید، اگر انجام مسئله ای برایتان لذت بخش نباشد، شما آن را یاد نمی گیرید و این بی فایده است، پس حتما از تمارینی استفاده کنید که برای خودتان نیز جذاب باشد نکات *ورزش و تحریک کردن ذهن کاری نیست که فقط برای یک باز انجام دهید، بلکه باید این تمرین ها را مانند یک ورزش روزانه انجام دهید و تاثیر این تکنیک ها فقط زمانی بروز می کند که آنها را روزانه انجام دهید *همیشه سعی کنید که شب ها یک استراحت راحت داشته باشید و دمای اتاق ایده آل و مناسب باشد و حتما یادتان باشد قبل از خوابیدن نوشیدنی گازدار استفاده نکنید و با آرامش به رختخواب بروید. با تلاطم و پریشانی سراغ تختخواب رفتن تاثیر منفی بر پردازش مغز شما می گذارد *کارهای که سرگرم کننده هستند و ذهن شما را به چالش می کشند را انجام دهید مثل خواندن یک کتاب سخت و پیچیده، یادگیری یک زبان دیگر، یا حتی استفاده از آن دستتان که از آن در طول روز کم تر استفاده می کنید در انجام کارهایی مثل خوردن، مسواک زدن، نوشتن یک داستان، یا در نواختن ساز، پس از آسان به سخت شروع کنید، این کار در عین حال که سرگرم کننده است، باعث تقویت ارتباطات بین سلول های مغزی شما می شود *خوردن رژیم غذایی غنی از مواد مغذی نیز می تواند تاثیر به سزایی داشته باشد، مطالعات نشان می دهد که مواد مغذی غنی از آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها سبب افزایش تقویت حافظه نیز می شوند *سعی نکنید در تمرین استفاده از دست دیگر ، در انجام وظایف خطرناکی مانند رانندگی و .. آن را انجام دهید
تقویت تمرکز
در اینجا،5 روش فوق العاده قدرتمند تقویت حافظه را به شما معرفی خواهیم کرد که کاملاً موفق بوده اند. آن ها از این قرارند: 1.روش عدد _شکل 2.روش عدد_ قیافه 3.روش الفبایی 4.اتاق حافظه 5.روش نام _ صورت نیروی مرکب این روش ها به شما این توانایی را می بخشد که هر چیزی را دوست دارید به یاد آورید، از تاریخ تولد همه دوستان، تا لیست خرید، وقایع تاریخی، و سایر اعلانات ضروری دیگر. روش عدد _شکل روش عدد – شکل همان روش گیره ای است که در (فصل چهارم) شرح داده شده است. هر یک از این اعداد به تصاویر ثابتی که خودتان انتخاب کرده اید ضمیمه می گردد. استفاده از این روش برای تقویت حافظه کوتاه مدت مناسب است، مثل فراخوانی موضوعاتی که نیاز دارید آن ها را فقط چند ساعت به خاطر آورید. 1.روش عدد – شکل روش ساده ای است. تنها کاری که باید انجام دهید آن است که هر یک از اعداد1 تا 10 را به شکل یک تصویر در ذهن خود مجسم کنید. همه بچه های دنیا برای وقت گذرانی سر ِ درس ریاضی با اعداد، تصاویری خلق می کنند که کاملاً جنبه سرگرمی دارند. این یک کار غریزی جالب است که همه بچه ها به آن دست می زنند. مغز به طور طبیعی ما را برای یافتن روش های فراخوانی اطلاعات تشویق می کند. من نحوه اجرای این روش را به همراه مثال هایی برای شما شرح خواهم داد. از آن جا که همه ما با یکدیگر تفاوت داریم، آن تصاویری که خودتان انتخاب و خلق می کنید برای تان کارسازتر خواهند بود. به محض این که این روش را درک کردید، کلمات و تصاویر را متناسب با قوه تخیل خود تغییر شکل دهید. هر تصویر کلیدی همچون یادآورِ بصری عددی است که با آن همراه می شود. تصاویر باید پررنگ و ساده باشند: به راحتی ترسیم شوند و آسان بتوان آنها را تجسم و به یاد آورد. مثال های معمولی و رایجی که تداعی گر شکل اعداد 1تا 10انگلیسی هستند از این قرارند: 1.قلم موی نقاشی 2.قو 3.قلب 4.قایق بادبانی 5.قلاب 6.بالاتنه فیل 7.پرتگاه،صخره 8.آدم برفی 9.بادبادک 10.توپ وچوب بیسبال بعد از تمرین کردن، به طور خودکار وقتی که به عددی 4 فکر می کنید، تصویر قایق بادبانی را در ذهن خود می بینید به عدد 2 تصویر قو را مجسم می کنید و ..... همه ما با هم تفاوت داریم و بنابراین اعداد در ذهن افراد متفاوت، تصاویر متفاوتی را زنده خواهندکرد. به خودتان حدود ده دقیقه زمان برای فکر کردن بدهید و ببینید ترجیح می دهید به جای تصاویر صفحه قبل چه تصاویری را جایگزین کنید و آن گاه برای هر یک از اعداد ی1 تا 10 تصویری را در نظر بگیرید که از نظر شما مناسب تر است. آن گاه این تصاویر به تصاویر کلیدی حافظه شما تبدیل خواهند شد که شما را در روش تقویت حافظه عدد – شکل یاری می رسانند. نگران « خوب » یا « بد » بودن تصاویری که انتخاب می کنید نباشید. از رنگ برای زنده کردن تصاویر و محکم کردن آن ها در حافظه تان استفاده کنید. از اغراق و حرکت نیز در این تصاویر استفاده کنید. وقتی این کار را تمام کردید، چشم های تان را ببندید و اعداد از 1 تا 10را در ذهن تان مجسم کنید تا مطمئن شوید همه تصاویر تداعی کننده آن ها را به یاد می آورید. سپس با شمارش معکوس از 10 تا 1 بشمارید و همان کار را انجام دهید. فراخوانی اعداد و تصاویر تداعی گر آن ها را به شکل تصادفی نیز تمرین کنید. مثلاً یک بار عدد1 و تصویر مربوطه را در ذهن مجسم کنید بار دیگر به شکل تصادفی عددی دیگر را به ذهن بیاورید و به همین ترتیب تا آخر این عمل را تکرار کنید. به محض این که توانستید تصاویر عدد – شکل را فوراً به یاد آورید، دیگر می توانید استفاده از آنها را در زندگی روزمره خود آغاز کنید. برای این کار صرفاً باید تصاویر عدد – شکل را به کلمات دیگر وصل کنید سپس آن ها را با استفاده از قوه تخیل خلاق خود به یکدیگر مرتبط سازید. روش عدد – شکل در عمل نگاهی به فهرست موضوعات زیر بیندازید. 1.سمفونی 2.دعا و نیایش 3.هندوانه 4.آتشفشان 5.موتورسیکلت 6.نور خورشید 7.پای سیب 8.شکوفه ها 9.سفینه فضایی 10.مزرعه گندم • در ذهن خود، تصاویر عدد – تصاویری را که درست کردید را برای نشان دادن اعداد 1 تا 10انتخاب کرده اید، مجسم کنید. • اکنون این تصاویر کلیدی را یکی یکی با کلمات فهرست صفحه قبل جفت کنید. • سپس برای مرتبط ساختن هر جفت از کلمه یک تصویر خیالی خلق کنید. • ارتباط هایی را خلق کنید که عجیب و غریب ، احمقانه و رنگی باشند، زیرا در آن صورت بهتر می توانید آن ها را به یاد آورید. برای مثال وقتی که ده موضوع فهرست متن قبل با فهرست تصاویر عدد – شکل زیر جفت شوند، کلیدهای عدد – شکل حافظه به ترتیب زیر می شوند: 1. قلم موی نقاشی + سمفونی 2. قو + دعا و نیایش 3. قلب + هندوانه 4. قایق بادبانی + آتشفشان 5. قلاب + موتورسیکلت 6. بالاتنه فیل + نور خورشید 7. صخره و پرتگاه +پای سیب 8. آدم برفی + شکوفه ها 9. بادکنک و طنابش + سفینه فضایی 10.چوب و توپ بیسبال +مزرعه گندم ارتباط های بین هر جفت کلمه می تواند این موارد باشند: روش عدد_ قافیه روش عدد – قافیه، روش ساده ای برای یادگیری است و بر اساس اصل مشابهی با روش عدد – شکل، پایه ریزی شده است. زمانی که لازم است فهرست کوتاهی از اقلام مختلف را برای یک دوره زمانی کوتاه به یاد داشته باشید، استفاده از این روش مناسب است. •روش عدد – قافیه فقط از یک لحاظ با روش عدد – شکل متفاوت است و آن این که این روش بیش از استفاده از اشکال تداعی کننده به عنوان آغازگرهای حافظه برای هر یک از اعداد 1 تا 10، از اصوات قافیه دار استفاده می کند. • کلماتی را که انتخاب می کنید باید تصاویری پر رنگ اما ساده را برای شما زنده کند، تصاویری که رسم کردن، تجسم و به یاد آوردن آن ها آسان باشد. با فهرست کلمات قافیه دار صفحه بعد کار خود را می توانید آغاز کنید. (من از این کلمات برای به تصویر کشیدن مثالی که به دنبال می آید، استفاده خواهم کرد) سپس می توانید با استفاده از قوه تخیل خود اقلام فهرست مورد نظر خود را به شیوه ای عجیب و طنزآلود به 10 تصویر کلیدی فوق وصل کنید و آن ها را به خاطر بسپارید. در این روش، همانند روش داستان زنجیره ای روش عدد، این موضوع حائز اهمیت است که هر چه بیشتر از اصول تقویت حافظه کمک بگیرید تا یک یک تصاویر را خیال انگیز، رنگی و برای حواس تان، جذاب بسازید. هر چه بتوانید این تصاویر را غیرمعقول تر و به یاد ماندنی تر بسازید، ذهن تان آن ها را بهتر به یاد خواهد آورد. کلماتی را انتخاب کنید که برای تان به یاد ماندنی تر هستند و آن ها را به لحاظ قافیه با هر یک از اعداد1 تا 10 مرتبط کنید، سپس تصاویرتان را در خانه های خالی صفحه بعد ترسیم کنید – از رنگ و قوه تخیل خود تا حد امکان در این راه بهره جویید. • برای این که به خود کمک کنید تا تصویر ذهنی واضح و شفافی از هر تصویر داشته باشید، چشم های تان را ببندید و تصور کنید روی پرده داخلی پلک های تان آن تصویر به نمایش در می آید. •سعی کنید با استفاده از حواس شنوایی، لامسه و بویایی خود آن تصویر را تجربه کنید.وقتی این کار را تمام کردید، چشم های تان را ببندید و اعداد یک تا ده را با تصاویری که به لحاظ قافیه به آن ها مرتبط کرده اید، مرور کنید و یقین حاصل کنید که همه آن ها را به یاد می آورید. آن گاه با شمارش معکوس همین عمل را تکرار کنید. هر چه سریع تر بتوانید این کار را انجام دهید، حافظه تان بهتر خواهد شد. هر چه بیشتر این روش ها را تمرین کنید توانایی تان برای داشتن فکری خلاق افزایش خواهد یافت. •فراخوانی اعداد و تصاویر مربوط به آن ها را به شکل تصادفی (بدون رعایت نظم عددی)، تمرین کنید تا زمانی که عدد – قافیه ها و تصاویر مربوط به ذات ثانوی هم تبدیل شوند. روش عدد_ قافیه در عمل به محض این که کلمات و تصاویر کلیدی عدد – قافیه خود را حفظ کردید، آماده خواهید بود تا روش عدد – قافیه را در عمل بیازمایید. کارتان را با استفاده از فهرست اقلام زیر آغاز کنید: 1. میز 2. پر 3. گربه 4. برگ 5. دانش آموز 6. پرتغال 7. اتومبیل 8. مداد 9. پیراهن 10. سیخ بخاری خواهید دید که جفت کلمات عدد – قافیه از این قرارند: 5روش کلیدی تقویت حافظه. کلماتی که با حروف انگلیسی آمده اند کلمات کلیدی در زبان انگلیسی هستند. این کلمات همچون آغازگرهایی به راه اندازی حافظه ثابت می مانند و مهم نیست که شما درصدد حفظ کردن چه فهرستی هستید. ارتباط هایی که در اینجا بین جفت کلمات بالا خلق شده با توجه به کلمات کلیدی انگلیسی است شما می توانید به جای این کلمات، کلمات کلیدی زبان فارسی را قرار دهید آن گاه با جفت کلمات عدد – قافیه جدید ارتباط های جدیدی را خودتان خلق کنید. 1. کلوچه (bun) بزرگی را روی میز سست و بی ثباتی تصور کنید که از شدت سنگینی اش، میز در حال فرو ریختن است. بو و مزه کلوچه تازه مورد علاقه خودتان را احساس کنید. 2. کفش (shoe) مورد علاقه خود را تجسم کنید که پَر بزرگ و غول آسایی در درونش رشد کرده و مانع پوشیدن کفش می شود و پای تان را قلقلک می دهد. 3.درخت (tree) بزرگی را تصور کنید که گربه شما یا گربه ای که می شناسید از آن بالا رفته و روی بالاترین شاخه آن گیر افتاده و دیوانه وار تقلا می کند تا خود را نجات دهد و با صدای بلند میومیو می کند. 4. در (door) اتاق خواب خود را تصور کنید که برگ بزرگ و غول آسایی است و با باز کردن آن صدای قرچ قروچ و خش خش بلندی به گوش می رسد. 5.کندو عسلی (hive) را تصور کنید که دانش آموزی با لباس زرد و مشکی در میان جنب و جوش زنبورها پشت میزش نشسته و مشغول خواندن کتاب است و از بالای سرش عسل روی صفحات کتابش چکه می کند. 6.چوب های (sticks) بزرگی را تجسم کنید که سطح پرتقال بزرگ و آبداری، که بزرگی آن در حد یک توپ پلاستیکی است،را سوراخ سوراخ کرده اند. عطر آب پرتقال را که از آن بیرون سرازیر شده است، احساس کنید. 7.آسمان (heaven) را تصور کنید که همه فرشته ها به جای نشستن روی ابرها درون اتومبیلی نشسته اند که شما آن را می رانید، خودتان را هم از ساکنین آسمان حس کنید. 8.اسکیت (skate) بزرگی را تجسم کنید که با آن در پیاده رو راه افتاده اید، صدای چرخ های آن روی زمین می شنوید، در همان حال مداد رنگی هایی را می بینید که به این اسکیت ها چسبیده اند و هر جا می روید اشکال رنگی فوق العاده ای را روی زمین ایجاد می کنند. 9.درخت انگوری (vine) را به بزرگی و درخت لوبیای سحرآمیز در داستان جک و لوبیای سحرآمیز، تجسم کنید که از روی برگ های آن به جای انگور پیراهن هایی به رنگ روش آویزان است و با وزش باد از همه طرف به حرکت در می آیند. 10.مرغ (hen)، اکنون نوبت شماست ..... تصور کنید یک hen، با یک سیخ بخاری ..... چند نکته برای بهبود بخشیدن به نحوه استفاده از این روش، به عقب برگردید و با بررسی مثال، اطمینان حاصل کنید که همه اصول تقویت حافظه را به کار گرفته اید. کنترل کنید همه ارتباط هایی که بین کلمه ها و تصاویر برقرار کرده اید قوی، مثبت، ساده و روشن باشند و یقین حاصل کنید که آن ها در رابطه با شما موثر و کارگر می افتند. از خود بپرسید: • آیا در میان آن ها ارتباط هایی که جذاب باشند وجود دارند؟ • آیا بین این ارتباط ها فاصله کافی وجود دارد؟ • آیا نیازی به استفاده از اغراق و قوه تخیل بیشتر برای آن ها وجود دارد؟ • آیا آن ها به رنگ بیشتری نیاز دارند؟ • آیا آن ها به حرکت بیشتر نیاز دارند؟ • آیا ارتباط بین تصاویر به اندازه کافی محکم است؟ • آیا لذت کافی در آن ها وجود دارد؟ • آیا جنبه طنزآلود آن ها در حد کافی است؟ مطمئن باشید بعد از هر بار تمرین سرعت تان بیشتر می شود و حافظه تان ورای سطح متوسط عمل خواهد کرد. با یادگیری 2 روش عدد – شکل و عدد – قافیه، نه تنها دارای 2 روش مجزا برای حفظ کردن فهرست های 1 تا 10 موردی هستید، بلکه می توانید با ترکیب این 2روش فهرست هایی را که تعداد اقلام آن ها به 20عدد می رسد، هم حفظ کنید. تنها کافی است از یک روش (یعنی روش عدد – قافیه) برای نشان دادن اعداد 10-1 و از روش دیگر (یعنی روش عدد – شکل) برای نشان دادن اعداد 20-11 استفاده کنید. روش الفبایی روش الفبایی در عمل نوعی گیره ای مشابه به روش های عدد- شکل و عدد- قافیه است؛ تفاوت این روش با 2روش دیگر آن است که در این روش به جای اعداد از صوت و آوای حروف الفبا به عنوان گیره های حافظه استفاده می شود. برای شروع، ابتدا دسته ای از کلمات کلیدی را انتخاب می کنید که با صدای حروفی که می خواهید آن ها را حفظ کنید، شروع شوند. • یقین حاصل کنید که این کلمه آسان به خاطر می آید. •یقین حاصل کید که تجسم این کلمه آسان است. • یقین حاصل کنید که ترسیم این کلمه آسان است. درحد امکان از کلمه ای استفاده کنید که: •« املای » آن با صدای آن حرف یکی است. برای مثال: بِه (برای حروف « ب ») یا: • صدای آن با صدای آن حرف یکی باشد. برای مثال : نون (برای حرف « ن » ) از انتخاب کلماتی که با این حرف شروع می شوند، اما صدای آن حرف را نمی دهند، پرهیز کنید. برای مثال: کلمه بابا با حرف « ب » آغاز می شود ولی با صدای این حرف آغاز نمی شود. کلمه کلیدی خود را به یک تصویر کلیدی تبدیل کنید. آنگاه این تصویر به گیره حافظه شما تبدیل می شود و چیزهایی را که می خواهید به یاد آورید، روی آن آویزان می کنید. برای این که این روش به بهترین شکل کار کند، لازم است کلمات مختص به خودتان را انتخاب کنید. کلمات زیر (که به زبان انگلیسی است) چند پیشنهاد ساده برای آغاز کار شماست. هر وقت از انتخاب خودتان برای کلمات وتصاویر راضی شدید و احساس کردید که آن ها همان تصاویری هستند که از فراخوانی شان، به عنوان آغازگرهای حافظه، لذت می برید، استفاده از آن ها را تمرین کنید. • تصاویر را خودتان ترسیم کنید طوری که بتوانید از آن ها به عنوان یک مرجع بصری استفاده کنید و آن ها را محکم در حافظه خود جای دهید. •حائز اهمیت است که هر تصویر را روی ورقه ای مجزا و یا روی یک کارت ترسیم کنید، به شکلی که بتوانید آن ها را با هر نظم و ترتیبی که قرار می گیرند، مرور کنید. ( می توانید یک روی صفحه یا کارت، یکی از حروف الفبا و روی دیگرش را تصویری که با آن مطابقت دارد بگذارید، بدین ترتیب راحت تر می توانید خودتان را بیازمایید) •سعی کنید این تصاویر را به ترتیب از اول تا آخر، برعکس و به شکلی تصادفی جلوی چشم آورید و تجسم کنید، طوری که بتوانید به هنگام ضرورت آن ها را فراخوانی کنید. اتاق حافظه رومی ها مردمان بسیار منظم و سازمان یافته ای بودند که از یک حس قوی زیبایی شناسی و عشق به یک محیط زندگی مجلل و باشکوه برخوردار بودند. آن ها مخترعان بزرگ تکنیک های تقویت حافظه و رقابت ها و مسابقات بودند و یکی از رایج ترین و موفق ترین تکنیک های تقویت حافظه آن ها همین اتاق حافظه است. تکنیک اتاق حافظه برای هر 2 قسمت مغز شما جذابیت و گیرایی دارد، زیرا نظم و دقت را با قوه تخیل و زیبایی می آمیزد. این تکنیک ترکیبی از روش گیره ای و زنجیره ای است که به شما امکان می دهد هر چند تا چیز را که دوست دارید درون خانه رؤیاهای تان قرار دهید، هر چیز و هر یک از اسباب و اثاثیه در این خانه به شیوه خیلی دقیقی قرار می گیرند. هر یک از چیزها با دقت در وضعیت ثابت و مناسب خود قرار می گیرند و مثل حلقه ای برای اتصال آن اقلامی که دوست دارید به خاطر بسپارید، عمل می کنند. در حالی که به این خانه و اتاق حافظه تان نزدیک می شوید، آن را خیلی دقیق جلوی چشم آورید و تجسم کنید. خودتان را ببینید که به سمت در ورودی خانه می روید، وارد حیاط می شوید، از پلکان جلویی خانه بالا می روید و از در داخل می شوید. در حالی که مشغول ساختن خانه خود هستید،یقین حاصل کنید که در سفر تخیلی خود به ترتیب اقلام مورد نظر را پشت سر می گذارید. برای مثال: یک خانه رومی مجلل و باشکوه را تجسم کنید که دو ستون مرمری بزرگ در اطراف در ورودی اش دارد، سر بزرگ یک شیر روی در حکاکی شده و وقتی وارد می شوید در سمت چپ یک مجسمه بزرگ یونانی را می بینید. کنار مجسمه کاناپه ای وجود دارد که از خز پوشیده شده و کنار کاناپه گلدان بزرگی قرار دارد و در جلوی کاناپه یک میز مرمری قرار دارد و روی میز چند جام و کاسه ای پر از میوه است. هر یک از این اقلام یک تصویر کلیدی می شوند که حافظه شما را به راه خواهند انداخت. به همان نحوی که تصاویر کلیدی در روش عدد – شکل مبنایی می شوند برای ارتباط موضوعاتی که می خواهید آن ها را حفظ کنید، به هنگام استفاده از روش اتاق حافظه، اشیا درون اطاق به آغازگرهای دائمی و ثابتی تبدیل می شوند که با هم مرتبط هستند و با اشیا و اقلامی که می خواهید آن ها را حفظ کنید همراه می شوند. برای مثال، باید به خاطر بسپارید که برای روز تولد مادرتان گل سفارش دهید؟ تجسم کنید یک امیر رومی ستون های خانه را با ریسه های گل های بهاری تزیین کرده است، بوی شکوفه ها و گل ها به مشام می رسد و عطر آن ها اتاق را پر کرده است. آیا باید به خاطر بسپارید اسکیت های تان را برای آخر هفته با خود بردارید؟ پسر بچه شیطانی را تجسم کنید که روی میز مرمری اتاق حافظه تان سرگرم اسکیت بازی است و اشیا روی میز را یکی یکی به هوا پرتاب می کند. مزایای استفاده از روش اتاق حافظه: • این روش، به طور طبیعی به استفاده از همه اصول تقویت حافظه منجر می شود. • کاملاً تخیلی است، به نحوی که می توانید درون این اتاق همه چیزهای شگفت انگیز و فوق العاده مثل موسیقی، بوها و رایحه های مطبوع و خلاصه هر چیزی را که برای حواس تان جذابیت و گیرایی دارد، قرار دهید. • به تدریج باور و اعتقادتان آن قدر زیاد می شود که خود را مالک برخی از اشیا این اتاق می دانید و در صورت اشتیاق زیاد برای به دست آوردن آن ها، این باور ذهن و حافظه شما را برای کسب آن ها کمک خواهد نمود. • اتاق حافظه هیچ مرزی نمی شناسد، بنابراین قوه تخیل شما می تواند بیداد کند و قسمت راست مغزتان را به تحریک وادارد. • اتاق حافظه، نظم و دقت می طلبد بنابراین این برای قسمت چپ مغزتان تا حد زیادی جاذبه دارد و آن را به تحریک وامی دارد. چند نکته • فوراً ایده های خود را درباره شکل و طرح اتاق تان، نوع اشیا و جایی که دوست دارید آن ها را قرار دهید، یادداشت کنید. • سپس طرح یا شکلی از اتاق تان ترسیم کنید و نام اشیا و جای آن ها را دراین تصویر مشخص کنید. • این کار را با قرار دادن ده شیء درمکان های خیلی خاص اتاق شروع کنید. • به طور ذهنی چند ثانیه ای در اطراف اتاق تان پرسه بزنید و با استفاده از روش زنجیره ای به شکلی دقیق ترتیب، موقعیت و تعداد اشیا درون اتاق را حفظ کنید و به خاطر بسپارید. • یقین حاصل کنید که استفاده از همه حواس تان را برای تجربه رنگ ها، بافت ها، بوها و صداهای درون این اتاق، تمرین می کنید. بدین شیوه به لحاظ ذهنی سرحال می آیید و گرم می شوید و اطلاعات عمیق تر در حافظه تان جایگزین می شوند. • وقتی کاملاً مطمئن شدید که تصویر درستی از جا و نوع هر یک از اشیا اتاق در ذهن خود دارید، آن گاه می توانید از هر یک از آن ها به عنوان « گیره هایی » استفاده کنید که روی آن ها اقلامی را که می خواهید به خاطر بسپارید، بیاویزید. • وقتی که به کار کردن با این 10 شیء ثابت اتاق عادت کردید، آن گاه می توانید تعداد اشیا اتاق حافظه تان را به 15 ، 20 و 30 تا برسانید و پس از تمرین با این تعداد دوباره آن ها را افزایش دهید. • شما می توانید هر تعداد اتاق که می خواهید به این اتاق اضافه کنید و در صورت تمایل اتاق حافظه را به یک خانه، قلعه، قصر، دهکده – یا کهکشان تبدیل کنید. هیچ محدودیتی برای قوه تخیل یا حافظه شما وجود ندارد! اتاق حافظه در عمل بسیاری از مردم این روش را روش مطلوب خود در تقویت حافظه می پندارند. اگر شما به نقاشی علاقه دارید، ایده جالبی است که اتاق حافظه خودتان را به تصویر بکشید. سعی کنید یک طرح از این اتاق و اشیا درونش بکشید تا به تحکیم محتوا و موقعیت هر یک از آن ها در حافظه خود کمک کنید. روش نام_صورت اگر حافظه شما در وصل کردن نام ها و صورت ها به هم، دچار مشکل است، دلیل خوبی برای این موضوع وجود دارد: ممکن است هیچ ارتباط منطقی آشکاری بین ظاهر افراد یا کاری که انجام می دهند با نام آن ها وجود نداشته باشد. بنابراین ذهن شما در ایجاد ارتباط های طبیعی که بخش منطقی مغزتان را تغذیه می کنند، دچار مشکل خواهد شد. لازم است قوه تخیل خود را به کار اندازید تا هر قسمت مغزتان به شکلی موثرتر با هم کار کنند. در روزگاران گذشته به یاد آوردن مردم آسان تر بود زیرا نام و شغل آن ها سرنخ های آشکاری را به دست می داد. آقای بیکر (Baker) نانوا بود، خانم میت یارد (Meatyard) همسر مزرعه دار بود، آقای لوتان (Lowton) احتمالاً در انتهای شهر زندگی می کرد و آقای رابرت سان (Robert son) پسر آقای رابرتز (Roberts) بود. علاوه بر آن چند نسل از خانواده در همان ناحیه زندگی می کرد که احتمالاً به این معنا بود که خصوصیات فیزیولوژیکی قابل تشخیص (مثل دماغ ها، چشم ها، گوش ها، ....) در میان افراد آن خانواده وجود داشت.
تقویت تمرکز
تمرکز حواس در کلاس برای داشتن تمرکز حواس در کلاس باید چه اقداماتی را انجام داد؟تمرکز حواس در کلاس برای اینکه بتوانید یک یادگیری موثر در هنگام درس خواندن داشته باشید از چه شیوه ای باید استفاده نمایید؟ تمرکز حواس در کلاس یکی از شایع‌ترین مشکل‌ها، عدم تمرکز حواس در کلاسهای درس، جلسات سخنرانی، سمینارها و کنفرانس‌هاست. تمرکز حواس در کلاس بیشتر افراد با آن که با اشتیاق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر می‌شوند و به سخنران یا مدرس گوش می‌سپارند، پس از چند دقیقه حواسشان پرت می‌شود و وقتی به خود می‌آیند، می‌بینند که دقایقی چند گذشته و در این مدت کاملاً در جای دیگری بوده‌اند. شاید در یک جلسه دو ساعته، شما چهل دقیقه با تمرکز عالی به جذب مشغول باشید و هشتاد دقیقه دیگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهنی خودتان باشید. اگر شما بتوانید در همان کلاس، تمامی مطالب را بگیرید، خود باعث می‌شود که حجم عمده‌ای از فعالیت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شاید تا به حال با افرادی برخورد کرده باشید که فقط در کلاس حضور می‌یابند و بسیار کم در منزل مطالعه میکنند. معمولاً شما در این حالت به خود و اطرافیان خود می‌گویید: نمی‌دانم چرا با این که من ساعت‌ها در منزل درس می‌خوانم و دوست من یک دهم آن را هم نمی‌خواند، همیشه نمره‌های من از او کمتر است. شما باید توجه داشته باشید که مدت زمان مطالعه شما مطلقاً مهم نیست بلکه زمان مطالعه مفید و متمرکز شماست که مهم است. بسیاری از اوقات شما ساعت‌ها کتاب به دست دارید و مشغول مطالعه‌اید اما زمان مطالعه متمرکز و مفید شما از یک ساعت بیشتر تجاوز نمی‌کند. علاوه بر این، درصد مهم و عمده‌ای از یادگیری در کلاس درس صورت می‌گیرد. شاید خودتان تجربه کرده باشید که آموختن درسی که زمان تدریس آن، شما در کلاس حاضر نبوده‌اید، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فیزیکی چندان مهم نیست بلکه شما باید حضور مؤثر و متمرکزی در کلاس داشته باشید. ما هم اکنون می‌خواهیم تکنیکهایی را ارائه دهیم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانید دانش‌آموز و دانشجویی فعال و درگیر باشید. تکنیکهای حضور فعال در کلاس ۱- همراهی با مدرس: بسیار مهم است که خودتان را با سرعت، نحوه و شیوه تدریس معلم یا استاد خود هماهنگ سازید و با او حرکت کنید. هم شتاب بیش از مدرس داشتن ذهن را آشفته و مغشوش میکند و هم سرعت کند شما و عقب ماندن از او. هماهنگ نبودن با سرعت و روش و بیان مدرس، شما را از جذب مطالب بعدی محروم میکند. آنچه که در همراهی با مدرس مهم است، در وهله اول، خوب شنیدن است. اغلب شما با آنکه صدای معلم را به وضوح نمی‌شنوید یا گفتار سخنران را متوجه نمی‌شوید از این که از او بخواهید دوباره آن مطلب را رساتر و واضح‌تر بیان کند، واهمه دارید. گاهی صدای سخنران به انتهای کلاس نمی‌رود، گاهی تند و گذرا صحبت میکند. گاهی صحبتش نامفهوم است و برخی اوقات نیز به مطلبی در گذشته استناد میکند که شما از آن هیچ اطلاعی ندارید. یادتان باشد شما برای این به کلاس یا جلسه سخنرانی آمده‌اید که مطلبی را فرا بگیرید و معلم هم دقیقاً همین را می‌خواهد. بنابراین اگر کوچک‌ترین ابهام یا عدم وضوحی را در مطلب یا صدای معلم احساس کردید، باید با شهامت از او بخواهید که مطلب را دوباره بگوید. سؤال کردن از معلم گناه نیست و نباید احساس گناهی را هم به دنبال داشته باشد. به ویژه دانش‌آموزان دوره ابتدایی خیلی از سؤال کردن بیم دارند. بسیاری از وقت‌ها پیش می‌آید که مثلاً معلم تکلیفی را به بچه‌ها می‌گوید که برای فردا انجام دهند و دانش‌آموز درست متوجه این تکلیف نمی‌شود، با وجود این چون می‌ترسد که سؤال کند، چیزی نمی‌گوید و چه بسا که فردا به خاطر انجام ندادن آن تکلیف مؤاخذه و تنبیه شود. دوباره تأکید میکنیم که اگر نکته‌ای را متوجه نشدید یا نشنیدید، حتماً بپرسید چه بسا که آن نکته کلیدی بوده، تمام درس آن روز وابسته به همان نکته باشد. ۲- شنونده‌ای فعال باشید: شما بارها به این عبارت تأکیدی برخورد کرده‌اید: شنونده‌ای فعال باشید، اما مفهوم این عبارت چیست؟ یعنی باید چگونه باشیم؟ شنونده فعال چه خصوصیات و ویژگیهایی دارد؟ بهترین و مؤثرترین راه برای این که شما یک شنونده فعال باشید این است که یادداشت بردارید. چه، نیاز به یادداشت برداری را سر کلاس احساس میکنید چه نمی‌کنید، حتماً از صحبت مدرس یا سخنران، یادداشت بردارید. اما منظور ما از یادداشت برداری در اینجا با آنچه که در روش مطالعه متمرکز گفتیم فرق میکند که اکنون به شرح آن می‌پردازیم. یادداشت برداری در کلاس قلم و کاغذ به دست می‌گیرید و در کلاس حاضر می‌شوید. یادتان هست که گفتیم شب قبل از کلاس یک مطالعه اجمالی و یک بررسی ابتدایی از درس، انجام دهید؟ این کار را برای کسب اطلاعات اولیه و هشیاری ذهنی در کلاس انجام داده‌اید. اگر شما بدون هیچ مطالعه‌ای سر کلاس شیمی حاضر شوید، وقتی معلم می‌گوید امروز درس ما هیبریداسیون است و شما هم نه از قبل درباره هیبریداسیون چیزی میدانید نه نگاهی اجمالی به کتاب انداخته‌اید، تا چند لحظه خود را در کلاس بیگانه احساس میکنید. خود را کاملاً گیج می‌بینید و این حالت، خود باعث می‌شود که نسبت به این درس بی‌علاقه شوید و به سرعت تمرکز حواستان را از دست بدهید و ذهنتان را به سیر در جاهای دیگر مشغول سازید. درست بر عکس، اگر شما با مطالعه اولیه سر کلاس حاضر شوید، احساس خیلی خوبی در کلاس خواهید داشت، ذهنتان مشتاق است، می‌خواهید هرچه سریع‌تر از راز هیبریداسیون سر در بیاورید و در نتیجه تمرکز حواسی عالی پیدا میکنید. اهمیت مطالعه اولیه را پیش از این هم توضیح داده بودیم. حالا که شما با این آمادگی ذهنی و کنجکاوی و علاقمندی، دارید به صحبتهای معلم گوش میکنید، هر نکته‌ای را که فرا می‌گیرید یادداشت کنید. هم اکنون شما می‌گویید فلان معلم یا استاد به ما اصلاً اجازه یادداشت برداری نمی‌دهد. به شما می‌گوییم که او کاملاً کار درستی میکند. چرا که شما معمولاً به شیوه سنتی خود، “جمله”های معلم را یادداشت میکنید و نوشتن یک جمله از صحبتهای معلم عملاً شما را از گوش دادن و درک جمله بعدی باز می‌دارد. شما به هیچ عنوان نباید جمله‌ای یادداشت کنید بلکه باید به صورت اشاره‌ای و مختصر از واژه‌های کلیدی استفاده کنید که چون جرقه‌ای تمام موضوع را به یاد شما می‌آورد. این گونه میتوانید همزمان با تدریس استاد، یادداشت کنید و پشت سر هم یادداشت بردارید در حالی که نه وقت شما گرفته می‌شود نه از درک مطلب بعدی باز می‌مانید و نه مدرس را ناراضی میکنید. به جای همه این‌ها چند کار مهم انجام دهید: اول این که بارذهنی خود را در کلاس لحظه به لحظه تخلیه میکنید و نکته‌ای را که فرا می‌گیرید یادداشت میکنید و ذهن خود را همچنان باز و گسترده و خالی نگاه می‌دارید. یعنی شکل حضور شما در پایان کلاس با شروع کلاس چندان تفاوتی نمی‌کند. دوم این که چون خودتان را ملزم میدانید هرچه را که فرا می‌گیرید به سرعت بر روی کاغذ بیاورید، ذهن شما در یک حالت آماده باش قرار می‌گیرد و شما از تمرکز حواسی عالی برخودار می‌شوید و کاملاً از خود مراقبت میکنید که چیزی را جا نیندازید. فقط کافی است که یک بار این عمل یادداشت برداری را به شیوه درستی که گفتیم تجربه کنید تا ببینید که چقدر برایتان لذت بخش است. حتی کم کم به شکل یک بازی مهیج برایتان در می‌آید. این شیوه یادداشت برداری به صورت کمی حرفه‌ای‌تر و ماهرانه‌تر در خبرنگاران دیده می‌شود که در مصاحبه‌های خود از گفته‌های سخنران یادداشت برداری میکنند و سپس از روی آن، متن را تصحیح میکنند و اما سومین فایده یادداشت برداری این است که باعث می‌شود شما سر کلاس خواب آلوده نشوید و چرت نزنید به ویژه در اوقاتی که معلم یا سخنران بسیار آرام و ملایم و حتی کمی خسته کننده درس می‌دهد و شیوه تدریس او برای شما درگیری ذهنی لازم را ایجاد نمی‌کند. شما با یادداشت برداری، حضور خودتان را در کلاس مهیج‌تر و مؤثرتر میکنید. بسیار بعید است که کسی به این شیوه در کلاس یادداشت برداری کند و خوابش بگیرد. شما وقتی سر کلاس خوابتان می‌گیرد که ذهنتان ساکت و ساکن شود. معلم در شما درگیری ذهنی ایجاد میکند و خود به خود به این کار مشغول می‌شوید. به ویژه وقتی سخنران از نوع سخنرانان آرام و ساکن است، شما باید یادداشت برداری را جدی‌تر بگیرید. نگویید: من این مطلب را بلدم و نیازی به یادداشت کردن ندارم. نگویید: من همه این مطالب را هم اکنون به حافظه‌ام می‌سپارم و نیازی نیست که یادداشت کنم و. .. شما میدانید که یکی از مهم‌ترین اهداف یادداشت برداری در کلاس، همین زنده و هشیار بودنتان سر کلاس است. تمرکز حواس در کلاس یک مانع بزرگ مطالعه اجمالی قبل از کلاس و کسب اطلاعات پیش از حضور در کلاس می‌تواند یک اشکال بسیار بزرگ تولید کند و آن: رقابت با استاد است. به عبارت بهتر: به مبارزه طلبیدن استاد. به این شکل شما ذهن خود را مدام متوجه دانسته‌های خود میکنید و منتظرید تا در اولین فرصت آنها را بیان کنید و یا این که عمداً سؤالی میکنید که فقط نشان دهید مطلب را پیشاپیش میدانید. یادتان باشد که هدف از کسب اطلاعات اولیه فقط ایجاد یک نوع کنجکاوی و علاقمندی و تمرکز حواس است برای گوش دادن و یاد گرفتن بیشتر نه برای صحبت کردن و خودنمایی بیشتر. برای این که ذهنتان خالی باشد اطلاعات خود را قبل از کلاس بر روی کاغذ بیاورید و بالای آن هم بنویسید: هدف من این است که با گوش دادن به درس امروز، این اطلاعات ناقص خود را کامل‌تر کنم. وقتی این را می‌نویسید در خود میل بیشتری را برای فراگیری ایجاد میکنید و با خود تعهد میکنید که سخن نگویید. قرار است ما در کلاس، یک شنونده فعالی باشیم نه یک سخنران مبارز. به هیچ عنوان در لحظه حضورتان در کلاس، اطلاعات قبلی خود را با اطلاعات معلم مقایسه نکنید. این مقایسه، ذهن شما را به خود مشغول میکند و دقایقی حواس شما را پرت میکند. مقایسه اطلاعات خودتان با اطلاعاتی که سر کلاس از معلم می‌گیرید، فقط باید در چند دقیقه پایان کلاس و یا حتی بعد از آن صورت گیرد. اگر سر کلاس این مقایسه را انجام دهید اگر احساس کنید این دو با هم تفاوت دارند، تمرکز حواس خود را از دست می‌دهید و حواستان پرت می‌شود. در حالت اول، شادی و شعف و هیجان ذهنی، عامل حواس‌پرتی شماست و در حالت دوم، احساس متفاوت بودن دانسته‌های قبلی شما از اطلاعات معلم، ذهن شما را بر انگیخته میکند که سؤالی کنید و حتی شاید تمایل داشته باشید که به نوعی دانسته‌های خودتان را توجیه کنید که این موجبات حواس‌پرتی شما را فراهم میکند. از چه چیزهایی یادداشت برداریم؟ یادداشت برداری در کلاس، سه شاخه دارد. * شاخه اول، یادداشت برداری از نکات مهمی است که معلم می‌گوید که در مورد آن توضیح دادیم. * شاخه دوم، یادداشت برداری از سؤالاتی است که به ذهنتان می‌رسد. البته اگر روند کلاس آرام و طرح سؤال در طول کلاس مجاز باشد، ما توصیه میکنیم سؤال خود را فوراً بپرسید. اما اگر معلم بگوید به سؤالات شما در آخر کلاس پاسخ می‌دهم، مطلقاً سؤال خود را رها نکنید. حتماً آن را مختصراً در گوشه‌ای بنویسید که آخر کلاس بپرسید. اگر بگویید: بعداً آن را می‌پرسم و یادداشت نکنید، تا پایان کلاس ذهن شما را مشغول میکند و این مانع فراگیری اطلاعات بعدی با تمرکز عالی می‌شود. به ویژه اگر سؤالتان برای شما جالب و جذاب باشد مدام در طول کلاس به پردازش سؤالتان مشغول می‌شوید و منتظرید که کلاس به پایان برسد و سؤال جالب خود را مطرح کنید. خیلی از اوقات، حتی این انتظار، ما را به جایی می‌رساند که دیگر دریافت پاسخ برایمان اهمیت چندانی ندارد بلکه فقط می‌خواهیم از طرح این سؤال جالب در حضور دیگران با صدای بلند لذت ببریم. به ویژه اگر بدانیم آفرین و تحسین معلم را هم به دنبال خواهد داشت. بنابراین حتماً سؤال خود را یادداشت کنید. بار ذهن خود را سبک کنید و به گوش دادن و یادداشت برداری از گفته‌ها ادامه دهید. * شاخه سوم، یادداشت برداری از عوامل حواس‌پرتی است. سر کلاس درس هم به احتمال فراوان، افکار زیادی در ذهن شما غوطه می‌خورند که ذهن شما را منحرف میکنند. در گوشه ای، از آنچه که حواس شما را پرت میکند، یادداشت برداری کنید. در بالای این یادداشت بنویسید آنچه که باید پس از کلاس به آن فکر کنم یا انجام دهم. اگر بخواهید این کار را هم به تأخیر بیاندازید، یا به حافظه بسپارید و یادداشت نکنید، باز میدان ذهنی خود را تا پایان کلاس، اشغال میکنید. یادمان هست که قلم و کاغذ مهم‌ترین ابزار برای تمرکز حواس هستند. باز هم درباره فواید یادداشت برداری به عنوان آخرین فایده‌ی یادداشت برداری، باید بگوییم که این عمل، شما را همیشه در حالت سوگیری قرار می‌دهد. در کتاب “زمینه روان شناسی” نوشته “اتکینسون – هیلگارد” گفته می‌شود: “همیشه با تغییرات محرک است که تحریک پذیر جهت می‌گیرد. ” برای روشن شدن این مطلب مثالی می‌زنیم: فرض کنید شما در خانه تنها هستید و صدای پایی را از پشت بام منزل خود می‌شنوید (صدای پا، محرک است و شما، تحریک پذیر). وقتی صدای پا بلندتر می‌شود یا به هر شکلی تغییر میکند، شما گوشتان را تیزتر میکنید (به زبان روان شناسی “سوگیری” میکنید). اما اگر صدای پا یکنواخت باشد یا تغییرات محسوس نداشته باشد به زودی برای شما عادی می‌شود و شما دیگر بر آن تمرکز نمی‌کنید. در کلاس درس، معلم محرک است و شما تحریک پذیر. تغییرات معلم به صورت حرکات دست، چهره و لحن و طنین صدا باعث می‌شود که شما مدام سوگیری کنید و تمرکز شما بر او باشد. بسیاری از معلمان که به این نکته واقف هستند، در تدریس خود از این تغییرات، زیاد استفاده میکنند و توجه شما را کاملاً به خود جلب میکنند. در این موارد دیگر نیازی نیست که شما خودتان را تغییر دهید. اما معلمانی هم هستند که صدایی یکنواخت دارند و موقع تدریس، بی‌تحرکند. در کلاس چنین معلمانی است که شما باید تحریک پذیری، در خود ایجاد کنید تا تمرکز حواستان پایدار باقی بماند. در مثالی که برای سوگیری زدیم، وقتی صدای پا از پشت بام به گوش می‌رسید، یکنواخت می‌شد، شما میتوانید با تغییر مکان خود و بالا رفتن از پله‌ها و نزدیک شدن به صدا، در خود سوگیری و تمرکز حواس ایجاد کنید. یادداشت برداری داخل کلاس نیز در شما چنین حالت آماده باش و تحرکی را ایجاد میکند. جهت گیری برای شنیدن بهتر و درک بیشتر و بهتر. بنابراین، یادداشت برداری را جدی بگیرید. تمرکز حواس در کلاس اهمیت جلو نشستن در کلاس همیشه به خاطر داشته باشید که واقعاً رابطه‌ای بین کسانی که جلو می‌نشینید و کسانی که درسشان خوب است وجود دارد. توجه کنید، کسانی که صندلی‌ها و نیمکتهای جلویی را اشغال میکنند، در میدان دید خود، فقط معلم و تخته را خواهند داشت. اما کسانی که در ردیف دوم می‌نشینند، علاوه بر معلم و تخته، افراد ردیف اول را هم می‌بینند و همین طور تا ردیف آخر که دیگر همه ردیفهای جلویی در میدان دید قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر، عوامل حواس‌پرتی در جلوی کلاس حداقل و در انتهای کلاس حداکثر است. از آن انتها، همه چیز مشخص است. چشم افرادی که در این انتها می‌نشینید، کوچک‌ترین حرکات افراد جلویی را می‌بیند و این دیدن یعنی حواس‌پرتی. ما می‌گوییم: حتی الامکان در ردیفهای جلویی بنشینید. ممکن است بگویید این طور هم نمی‌شود که همه در ردیف اول بنشینند. ما هم حرف شما را قبول داریم اما مخاطبان ما آن کسانی هستند که همیشه تا وارد کلاس یا جلسات سخنرانی می‌شوند، با وجود آن که ردیفهای جلویی خالی است، خودشان می‌روند و در ردیفهای آخر می‌نشینند. می‌خواهیم به این افراد بگوییم که با این عمل خود پیشاپیش زمینه بسیار مساعد حواس‌پرتی را برای خود به وجود آورده‌اند. اگر بخواهید در آن آخر بنشینید که هیچ چیز از دید شما مخفی نماند، در واقع حواس‌پرتی را به تمرکز حواس ترجیح داده‌اید و خود را برای آن آماده کرده‌اید. توصیه میکنیم که حتی الامکان، ردیفهای جلو را برای نشستن انتخاب کنید. باز هم تأکید میکنیم که واقعاً رابطه‌ای بین کسانی که جلو می‌نشینید و پیشرفت تحصیلی، وجود دارد. این ارتباط، کاملاً منطقی است و این طور نیست که عوامل حواس‌پرتی خود را کمتر سازید. دقت و تمرکز حواس خود را افزایش دهید و به پیشرفت تحصیلی خود کمک مؤثر کنید. نقش فرمان ذهنی “آنتونی رانینز”، نویسنده کتابهای جالب و پر فروش “به سوی کامیابی” در یکی از سمینارهای خود مثالی زیبا می‌آورد که خوب است قبل از طرح نقش فرمان ذهنی، برای روشن شدن مطالب، اشاره‌ای داشته باشیم به این مثال: پدری به فرزندش می‌گوید: “برو آشپزخانه، نمکدان را بیاور. ”، بچه بی‌درنگ می‌گوید: “ نیست. ” یا “ نمی‌توانم پیدا کنم. ” و. .. پدر می‌گوید: “ تو برو، پیدا می‌کنی. ” بچه پاسخ می‌دهد: “ می‌دانم که پیدا نمی‌کنم ولی می‌روم. ” بچه به آشپزخانه می‌رود و تمام آشپزخانه را میگردد اما نمکدان را پیدا نمی‌کند. پدرش را صدا می‌زند و می‌گوید که نمکدان اینجا نیست. پدر به آشپزخانه می‌آید و خیلی زود می‌گوید: “نمکدان که اینجاست! جلوی چشمت بود، چطور آن را ندیدی؟ ” بچه متعجب و متحیر می‌ماند که چرا با تمام جستجوی خود، نمکدان را که جلوی چشمش بود، پیدا نکرده است. در این داستان که شاید در خاطره شما هم به نوعی مستند باشد، واقعیت چیست؟ چرا بچه نمکدان را پیدا نمی‌کند؟ واقعیت این است که این بچه قبل از آن که به دنبال نمکدان برود بارها به خود گفت: نیست، نمی‌توانم پیدایش کنم. یعنی به ذهنش فرمان داد: نمکدان را پیدا نکن! مغز بچه این فرمان را دریافت کرد. حالا بچه به آشپزخانه می‌رود و به جستجو می‌پردازد اما با آن که نمکدان در میدان دیدش قرار دارد، آن را نمی‌بیند یعنی مغز، برنامه قبلی دارد که آن را شناسایی و پیدا نکند و به همین خاطر، به اصطلاح آن را پس می‌زند. مغز بچه مانند یک ماشین فقط فرمانی را که بچه به او داده بود، اجرا میکند. نقش فرمانهای ذهنی در تمام موفقیتهای زندگی و از جمله موفقیتهای تحصیلی بسیار مهم است. قبل از این که به کلاس بروید، برای خود هدف تعیین کنید. به ذهن خود بگویید که چرا به کلاس می‌روید، آیا فقط برای این که برایتان غیبت ثبت نشود می‌روید؟ آیا برای خندیدن می‌روید؟ آیا برای چرت زدن می‌روید؟ و یا این که قصد دارید چیزی را بفهمید و یاد بگیرید؟ اگر این طور است دقیقاً برای خود مشخص کنید که می‌خواهید چه چیز را یاد بگیرید و در جستجوی چه هستید؟ همین برنامه ذهنی که قبل از کلاس به خود می‌دهید، تمام فعالیتهای شما را در کلاس پیرو خود می‌سازید. بنابراین کلاس را جدی بگیرید و قبل از حضور در آن به ذهن خود برنامه‌ای جدی بدهید. دقیقاً مشخص کنید که می‌خواهید چه چیزی از این کلاس یاد بگیرید. این موضوع به موفقیت شما بسیار کمک خواهد کرد. یادتان هست که در تعیین هدف، گفتیم هدف باید جزیی، روشن و دقیق باشد. پس به ذهن خود بگویید که چه مطلبی را می‌خواهید بیاموزید. درخواستی مشخص از ذهن خود داشته باشید. مثلاً به خود بگویید: امروز می‌خواهم بفهمم واقعاً چرا و چطور رعد و برق ایجاد می‌شود؟ امروز می‌خواهم بدانم چطور میتوان از یک عدد اعشاری، جذرگرفت؟ و. .. هدف خود را از حضور در کلاس با صدای بلند یا در ذهن خود، برای خود کاملاً مشخص سازید. فرمانهای ذهنی منفی و مخرب به ذهن خود ندهید. مثلاً همان فرمان “امروز به کلاس می‌روم که بخندم. ” یا “بروم ببینم چه می‌شود. ” یا ” بروم که غیبت نخورم. ” و. .. وقتی این فرمان‌ها را به ذهن خود می‌دهید، در واقع به آن، این برنامه را داده‌اید که: هیچ چیز یاد نگیر. وقتی هدف خود را از حضور در کلاس، خندیدن معرفی میکنید، تمام فکر شما به رویداد طنزآمیزی که در کلاس پیش می‌آید، متمرکز می‌شود و یا سرگردان به هر موضوعی واکنش نشان می‌دهید و توجه میکنید و قادر نیستید بر درس که مسلماً هدف اصلی حضور شما در کلاس است، تمرکز پیدا کنید. یک عده هم هستند که وقتی به سمینار یا سخنرانی یا همین کلاس درس می‌روند به خود فرمان ذهنی ایراد گرفتن از استاد یا سخنران را می‌دهند. “ببینیم چقدر ایراد دارد”، ” چند اشتباه میکند. ” و. .. افرادی که در یک جلسه سخنرانی یا کلاس درس حضور دارند، شرایط نسبتاً یکسانی دارند اما چرا برداشت آنها از کلاس متفاوت است؟ علت، آن است که فرمانهای ذهنی ابتدایی حضورشان در کلاس با هم فرق داشته است. یکی از کلاس بیرون می‌آید و می‌گوید: چه نکته جالبی را یاد گرفتم. یکی می‌گوید: هیچ فهمیدید که فلان جا اشتباه کرد؟ یکی می‌گوید: چه حرف خنده داری در فلان لحظه کلاس گفت! و یکی هم می‌گوید: چه کلاس خسته کننده‌ای بود. من که فقط چرت زدم و هیچ چیز یاد نگرفتم. نفر آخر کسی است که یا به خود فرمان چرت زدن داده یا این که اصلاً هیچ فرمانی قبل از کلاس به ذهن خود نداده است که حالت دوم معمول‌تر و شایع‌تر است. با توجه به همه این نکات که گفتیم، شما از این پس: ابتدا در منزل مطالعه‌ای اجمالی بر مطالبی که می‌خواهند تدریس کنند، خواهید داشت. سپس قبل از ورود به کلاس، فرمان ذهنی دقیقی را به مغز خود می‌دهید و ذهن خود را از حضور در کلاس هدفدار میکنید. بعد از ورود به کلاس، حتی الامکان در ردیفهای جلو می‌نشینید و مانند یک شنونده فعال به درس گوش می‌دهید و یادداشت برداری میکنید. اگر هم سؤالی داشتید یا در طول کلاس می‌پرسید و یا آن را ثبت میکنید و در آخر کلاس از معلم سؤال میکنید. به این ترتیب شما حضور متمرکز و فعال و مثمر ثمری در کلاس خواهید داشت و درصد مهمی از یادگیری مطلب را همان سر کلاس به دست خواهید آورد. برای اینکه بتوانید یادگیری موثرتری در هنگام درس خواندن داشته باشید می توانید از نرم افزارهای معتبری به شرح : نرم افزار تندخوانی, نرم افزار تقویت حافظه تاتات, نرم افزار تقویت حافظه ویرا, تقویت حافظه ویرا, بسته آموزشی تندخوانی در امر داشتن تمرکز حواس بهتر و دانستن اصول مطالعه استفاده نمایید.
تقویت تمرکز
مریناتی جهت تمرکز بهتر برای مطالعه بسیاری از دانش‌آموزان از عدم تمرکز در هنگام مطالعه شکایت دارند. آنها فکر میکنند قدرت تمرکز یک استعداد ذاتی است که برخی انسان‌ها فاقد آن هستند؛ اما حقیقت این است که با انجام تعدادی تمرین ساده میتوان قدرت تمرکز را چند برابر کرد. برای یادگیری تمرکز در ابتدا باید مکان آرامی را بیابید که در آن کسی مزاحم شما نشود؛ سپس بر روی زمین و یا یک صندلی راحتی بنشینید. نفس عمیقی بکشید و بدن خود را به حالت آزاد و رها نگهدارید. سعی کنید تمام عضلات خود را آزاد و شل کنید. اکنون میتوانید به انجام تمرین‌ها بپردازید. قبل از انجام تمرینات به نکات زیر توجه کنید: با اولین تمرین شروع کنید و هر روز آن را تکرار کنید تا اینکه به انجام آن مسلط شوید و قادر باشید برای مدت ۵ دقیقه به چیز دیگری غیر از آن فکر نکنید. * با خودتان رو راست باشید و هنگامی که مطمئن شدید تمرین اول را با تمرکز کامل و به درستی انجام داده‌اید، به انجام تمرین بعدی بپردازید. * زمانبندی خاصی برای انجام این تمرین‌ها پیشنهاد نمی‌شود، چون اگر به شما گفته شود که باید در مدت یک هفته تمرینی را تکمیل کنید و به آن مسلط شوید و شما از عهده این کار بر نیایید، ممکن است ناامید شوید و یا گاهی ممکن است برای به پایان رساندن تمرین در زمان تعیین شده، آن را به طور کامل و صحیح انجام ندهید. به خاطر بسپارید که گاه روزها، هفته‌ها و حتی ماه‌ها تمرین مستمر لازم است تا به این مهارت‌ها مسلط شوید. * هنگام انجام تمرین‌ها به چیز دیگری فکر نکنید. دقت کنید که به رویا فرو نروید و خواب آلوده نباشید و هنگامیکه احساس میکنید فکرتان به مسائل دیگر مشغول شده، تمرین را متوقف کنید. * وقتی که در انجام این تمرین‌ها مهارت پیدا کردید، میتوانید مدت آن را بیشتر کنید و یا دو بار در روز به انجام آن بپردازید، اما در ابتدا سعی نکنید که بیش از اندازه تمرین کنید. ممکن است فکر کنید که تمرین‌ها بسیار ساده و آسان هستند و بخواهید تمام آنها را در یک زمان انجام دهید. اما توصیه ما به شما این است که به تدریج پیش بروید و ذهن خود را خسته نکنید تا به نتیجه بهتری دست یابید. * به خاطر داشته باشید که افراد مختلف دارای قدرت تمرکز متفاوتی هستند. برخی افراد دارای قدرت تمرکز بالاتر و برخی (دارای قدرت تمرکز) پایین‌تری می‌‌باشند. مهم نیست که شما قدرت تمرکز کمی دارید، مهم این است که میتوانید آن را تقویت کنید و برای این کار نیاز به استعداد خاصی ندارید. تقویت این مهارت تنها بستگی به میزان ممارست شما در انجام این تمرینات دارد. کافی است روزی ۱۰ دقیقه برای این کار وقت صرف کنید. در پایان، بعد از گذشت زمانی شما قادر خواهید بود که در زمان‌ها و مکان‌ها و شرایط گوناگون بر کارها و مطالعات خود تمرکز داشته باشید. میدانید این به چه معنی است؟ توانایی تمرکز کردن، فکر کردن و عمل کردن تحت هر شرایطی با کمال آرامش و خونسردی، واقعا موفقیت بزرگی است. توصیه آخر اینکه، روی هر تمرین آنقدر کار کنید تا مطمئن شوید که آن را به درستی انجام داده‌اید و کاملاً بر آن مسلط گشته‌اید. اکنون به سراغ تمرین‌ها می‌‌رویم. ممکن است برخی از آنها آشنا یا ساده به نظر برسد، اما انجام آنها باعث می‌شود که قدرت تمرکز شما بیشتر شود: تمرین شماره ۱: کتابی را انتخاب کنید، یک صفحه از آن را در نظر گرفته و تعداد کلمات موجود در هر پاراگراف را بشمارید. یک بار دیگر این کار را تکرار کنید تا مطمئن شوید که شمارش را درست انجام داده‌اید. در ابتدای کار با یک پاراگراف شروع کنید و هنگامیکه این تمرین برای شما آسانتر شد، تمام کلمات یک صفحه را بشمارید. شمارش را به طور ذهنی و با حرکات چشم‌هایتان انجام دهید. تمرین شماره ۲: در ذهن خود از یک تا صد را بر عکس بشمارید. تمرین شماره ۳: در ذهن خود از شماره صد، سه تا سه تا بشمرید و کم کنید. ( ۱۰۰- ۹۷ – ۹۴ – … ) تمرین شماره ۴: یک کلمه و یا یک طرح ساده را انتخاب کنید و آن را به مدت ۵ دقیقه در ذهن خود تکرار کنید. هنگامیکه توانستید بهتر و آسانتر تمرکز کنید. سعی کنید این کار را برای مدت ۱۰ دقیقه انجام دهید و بدون آنکه تمرکز حواس خود را از دست بدهید. تمرین شماره ۵: یک میوه مثلا یک سیب را بردارید و از همه طرف به آن نگاه کنید. تمام حواس خود را بر روی آن متمرکز کنید و به چیز دیگری غیر از آن سیب فکر نکنید. وقتی به سیب نگاه میکنید به چگونگی رشد آن و یا ارزش غذایی آن و یا حتی مغازه‌ای که آن را خریده‌اید فکر نکنید، بلکه فقط و فقط به خود سیب فکر کنید. به آن نگاه کنید، آن را ببویید و لمس کنید. تمرین شماره ۶: همانند تمرین قبل عمل کنید با این تفاوت که این بار چشمانتان بسته باشد. در ابتدا تمرین شماره ۵ را به مدت ۵ دقیقه تکرار کنید و سپس به انجام این تمرین بپردازید. چشمان خود را ببندید و سعی کنید طعم، رنگ و بوی میوه را احساس و تصور کنید و هر چه میتوانید این تصویر را در ذهن خود شفاف‌تر کنید. اگر نتوانستید این کار را انجام دهید، چشمان خود را باز کنید، میوه را نگاه کنید و سپس تمرین را تکرار کنید. تمرین شماره ۷: یک شی ساده (قاشق، چنگال و یا لیوان) را بردارید و بر روی آن تمرکز کنید. از همه طرف به آن نگاه کنید بدون آنکه کلمه‌ای در ذهن داشته باشید. سعی کنید فقط به آن شی نگاه کنید بدون آنکه بر اسامی و یا کلمات مربوط به آن فکر کنید. تمرین شماره ۸: پس از آنکه در انجام تمرین قبل مهارت پیدا کردید، میتوانید این تمرین را انجام دهید. شکل هندسی کوچکی (مثلث، مربع و یا دایره) را بر روی کاغذ رسم کنید و آن را به رنگ دلخواه درآورید. سپس بر روی آن تمرکز کنید. فقط به آن شکل فکر کنید و افکار نامربوط دیگر را از خود برانید. سعی کنید در طی تمرین به کلمات فکر نکنید. تمرین شماره ۹: مانند تمرین قبل عمل کنید با این تفاوت که این بار چشمانتان بسته باشد. اگر نتوانستید شکل را به طور کامل مجسم کنید، چشمانتان را باز کرده، چند دقیقه به شکل نگاه کنید سپس چشمان خود را ببندید و تمرین را ادامه دهید. تمرین شماره ۱۱: سعی کنید حداقل برای مدت ۵ دقیقه به هیچ چیز فکر نکنید. دقت کنید وقتی که تمرین‌های قبلی را با موفقیت به پایان رساندید، آنگاه نوبت به این تمرین خواهد رسید. در آن هنگام شما برای انجام این تمرین آمادگی خواهید داشت و قادر خواهید بود برای مدتی معین به هیچ چیز فکر نکنید. به زودی این کار برای شما آسان و آسانتر خواهد شد.
تقویت تمرکز
چگونه در هنگام مطالعه با حواس‌پرتی مقابله کنیم؟ حواس‌پرتی چیست؟ شاید شما تا به حال خیلی به “حواس‌پرتی” فکر کرده باشید و بارها از خود پرسیده باشید که چرا گاهی به هنگام مطالعه، حواس آدم پرت می‌شود؟ ما نمی‌دانیم که شما برای این سؤال خود چه جوابی پیدا کرده‌اید اما پاسخ صحیح این پرسش را به شما می‌گوییم: “حواس‌پرتی چیزی نیست جز تمایل ذاتی ذهن به درگیری و فعالیت. ” ذهن شما همواره می‌خواهد درگیر و مشغول باشد. بنابراین اگر آنچه که اکنون انجام می‌دهید در شما درگیری و مشغولیت ذهنی ایجاد کند، فکر شما دیگر لزومی احساس نمی‌کند که به جای دیگر برود و در آنجا درگیر شود. اما اگر در انجام این کار، درگیری ذهنی ایجاد نشود، ذهن شما شتابان به جایی می‌رود که خود را در آنجا مشغول کند؛ و این همان حواس‌پرتی است. برای روشن‌تر شدن موضوع، مثالی بزنیم: وقتی دوستتان با شما صحبت میکند، اگر بتواند با بیان خود در شما مشغولیت ذهنی و توجه و علاقمندی ایجاد کند، شما با تمرکز فراوان به تمام حرف‌هایش گوش می‌دهید. اما اگر او نتواند چنین تأثیری در شما بگذارد چون ذهن شما درگیر نمی‌شود به سرعت فکر دیگری به ذهنتان راه می‌یابد و شما در حالی که به مخاطب خود خیره شده‌اید، دارید به چیز دیگری فکر میکنید. چیزی که در شما درگیری ذهنی ایجاد میکند. ذهن شما مدام به فعالیت نیازمند است و این نیازمندی را هنگامی که شما مشغول مطالعه کردن هستید، هم دارد. بنابراین اگر آنچه که می‌خوانید، در شما درگیری ذهنی ایجاد کند، شما مشتاق و متمرکز پیش می‌روید. در غیر این صورت چشمتان خطوط را دنبال میکند و ذهنتان در جایی دیگر مشغول می‌شود. به عبارت دیگر، حواستان پرت می‌شود. راه چاره پیش از هر چیز، باید به خاطر داشته باشید که این شما هستید که باید ذهن خود را با موضوع مطالعه درگیر کنید. معمولاً سبک نوشتاری کتاب تلاش میکند که در شما درگیری ذهنی ایجاد کند اما عمده کار با خود شماست. ما اکنون می‌خواهیم روش مطالعه متمرکز را به شما آموزش دهیم، برای آن که درگیری ذهنی شما پایدار بماند. می‌خواهیم ذهن شما با جمله جمله کتاب درگیر شود. می‌خواهیم که شما یک مطالعه کننده فعال باشید. روشهای سنتی مطالعه که شما پیش از این داشته‌اید، شما را از یک مطالعه متمرکز باز می‌دارد و باعث می‌شود که حواس شما مدام پرت شود. روشهای مطالعه متمرکز “تند خواندن” راننده‌ای را در نظر بگیرید که با سرعت بسیار کمی مثلاً ۲۰ کیلومتر در ساعت در حرکت است. وقتی سرعت این راننده تا این حد کم است، دیگر به توجه و تمرکز فوق العاده‌ای نیاز ندارد و چون ذهن درگیر نمی‌شود، مدام در جایی دیگر مشغول می‌شود. راننده می‌تواند از داشبورد چیزی بردارد، شیشه را پاک کند، به مناظر بیرون نگاه کند و حتی غرق در تخیل شود. اما وقتی سرعت زیاد شد، خود به خود درگیری ذهنی بیش‌ترمی شود و ذهن بیشتر به رانندگی متمرکز می‌شود و راننده دیگر فرصت ندارد به چپ و راست نگاه کند و یا مشغولیت‌های ذهنی دیگری داشته باشد. اساساً ذهن چنان درگیر است که تمایلی برای درگیر شدن در جای دیگر ندارد. در مطالعه هم دقیقاً همین حالت وجود دارد. وقتی شما به بهانه بهتر فهمیدن بسیار کند پیش می‌روید و کلمه به کلمه می‌خوانید، درگیری ذهنی مطلوبی را ایجاد نمی‌کنید و ذهن شما که از این ساکن بودن کلافه می‌شود، خود را در جایی دیگر مشغول میکند و حواستان پرت می‌شود. ما نمی‌گوییم آن قدر تند بخوانید که هیچ چیز نفهمید، بلکه می‌گوییم سرعت مطالعه خود را تا آنجا افزایش دهید که یک درگیری ذهنی مطلوب ایجاد شود. در این سرعت، ذهن متمرکز است. می‌بینید که اگر کمی غفلت کنید، سانحه‌ای رخ می‌دهد. حتی اگر بتوانید سرعت مطالعه خود را به دو برابر افزایش دهید بسیار عالی است چرا که هم در وقت خود صرفه جویی نموده‌اید و هم با درگیری ذهنی و تمرکز بیشتری خوانده‌اید. تا میتوانید سرعت مطالعه خود را افزایش دهید و سریع‌تر از آنچه که قبلاً می‌خوانده‌اید بخوانید. البته خوب میدانید که این سرعت، نسبی است و در متون مختلف مانند رمان، ادبیات، شیمی، فیزیک و. .. متفاوت است. مسلماً شما متون ساده‌تر را با سرعت بیشتر می‌خوانید. ما می‌گوییم سرعت خود را با توجه به سرعت قبلی خود بیشتر کنید. یکی دیگر از معایب کند خواندن این است که شما وقتی آرام و لغت به لغت می‌خوانید، درک ذهنی کمتری دارید چرا که ذهن با مفاهیم سر و کار دارد نه با کلمات. یادتان باشد مفهوم، همیشه در یک عبارت است نه یک واژه. وقتی شما کلمه شیر را می‌خوانید، ذهن نمی‌داند منظور شیر گاو است یا شیر جنگل یا شیر آب. اما وقتی جمله “شیر آب را بستم. ” سریعاً خوانده می‌شود، درک بهتر و سریع‌تری حاصل می‌شود. مطالعه اولیه مطالعه اولیه همان گرفتن اطلاعات ابتدایی است. در مطالعه اولیه، قصد شما کنجکاو کردن ذهن با گرفتن اطلاعات ساده و کم حجم و مقدماتی است. در مطالعه اولیه شما متن را خط به خط نمی‌خوانید بلکه نگاهی گذرا به متن می‌اندازید و یک سری مفاهیم اولیه را از متن می‌گیرید که مثلاً متن حول و حوش چه موضوعی است. پس از آن باید به خود رجوع کنید و ببینید که خودتان از پیش چه اطلاعاتی درباره موضوع دارید و یا این که از قبل، از کسی چیزی شنیده‌اید یا مطالعه کرده‌اید. اطلاعات اولیه خودتان را به اطلاعات اولیه کتاب، در این بررسی اجمالی بیافزایید. سؤال کردن یادتان باشد که پیش از مطالعه، با یکی دو سؤال، ذهن خود را هدفدار کنید. وقتی می‌گوییم هنگام مطالعه مدام از خودتان سؤال کنید، منظورمان این است که پیش از مطالعه، در حین مطالعه و پس از آن، میتوانید از خود بپرسید. شما معمولاً برای طرح سؤالات از خود یک سری سؤالات حافظه‌ای کم ارزش می‌پرسید. مثلاً “بوعلی سینا کی متولد شد؟ ”، “جنگ جهانی دوم در چه تاریخی شروع شد؟ ”، “هیمالیا کجاست؟ ” و. .. این سؤالات معمول، کم ارزش‌ترین سؤالاتی است که شما میتوانید از خود بپرسید. در کتاب “روشهای مطالعه” نوشته “کی پی بالدریج” و ترجمه دکتر علی اکبر سیف، به طرح سؤالات هفت گانه “گانیه” اشاره شده‌است. این سؤالات هفت نوع می‌باشد. طرح این سؤالات بسیار ارزشمند و مفید است و فوق العاده در ایجاد تمرکز حواس مؤثر است. ما در زیر به اختصار، این سؤالات هفت گانه را توضیح می‌دهیم. سؤالات هفت گانه گانیه ۱. سؤالات حافظه‌ای: این سؤالات کم اثرترین و کم اهمیت‌ترین سؤالات هستند. این نوع سؤالات صرفاً با یادآوری اطلاعات سر وکار دارد. مانند: کشورهای همسایه ایران کدامند؟ بوعلی سینا در چه تاریخی متولد شده‌است؟ جنگ جهانی اول در چه تاریخی رخ داد؟ ۲. سؤالات ترجمه ای: این نوع سؤالات، قوی‌تر و بهتر از سؤالات حافظه‌ای هستند. این سؤالات تا حدی شبیه به “زبان گردانی” هستند که قبلاً درباره آنها صحبت کردیم. سؤالات ترجمه‌ای یعنی بیان یک مفهوم پیچیده یا یک مطلب دشوار به زبان ساده‌تر، مانند این که: گشتاور به زبان ساده یعنی چه؟، فرمول انیشتین به زبان من چه می‌شود؟، افزایش شعاع مولکولی را نسبت به افزایش عدد اتمی روی نمودار چگونه میتوان نشان داد؟ ۳. سؤالات تفسیری: این سؤالات را سؤالات رابطه‌ای هم می‌گویند، که به کشف و درک روابط میان دو مفهوم می‌پردازد. این رابطه می‌تواند تشابه یا تفاوت باشد. این سؤالات از سؤالات ترجمه‌ای کمی بهترند: سؤالاتی مانند: “تفاوت دندانهای گوشتخواران با گیاهخواران چیست؟ ”، “حافظه از نظر ساختار و عملکرد، چه وجه تشابهی با کامپیوتر دارد؟ “و. .. از نوع سؤالات تفسیری هستند. ۴. سؤالات کاربردی: جالب‌ترین نوع سؤالات هستند. این سؤالات همان طور که از نامشان بر می‌آید می‌خواهند مطالب علمی را به مسائل روزمره ربط دهند و آنها را در عمل بسنجند. مثلاً “چگونه میتوان از اصطکاک ناشی از کشش اجسام روی زمین کاست؟ “، “تشویق، بلافاصله پس از یک عمل خوب چه نقشی در شکل گیری شخصیت کودک دارد؟ ” و. .. ۵. سؤالات تحلیلی: این سؤالات از چهار نوع بالا بهترند و سؤالات منطقی و استدلالی نیز خوانده می‌شوند. در این نوع از سؤالات ما قدمهای منطقی یک شخص یا تغییر و تحول یک شیء یا وضعیت را از نقطه شروع تا پایان بررسی میکنیم. مثلاً “آنتونی رابینز روان شناس به نام امروز، چگونه با ناکامی‌ها، زندگی خود را دگرگون کرد؟ ” یا “هواپیما چگونه به وجود آمد؟ ” و. .. ۶. سؤالات ترکیبی: این سؤالات که از سؤالات تحلیلی قوی‌ترند، به سؤالات خلاق معروفند. در این سؤالات، شما با پهلوی هم قرار دادن اطلاعات و ایده‌ها و اندیشه‌های قبلی به طرح اندیشه‌های نو دست می‌زنید و آن را به سؤال می‌گذارید. مثلاً “ تناسب جمعیت و مسکن را در ۲۰ سال آینده ایران چگونه پیش بینی میکنید؟ ” یا “ چه ماده‌ای میتوان به چای افزود تا نوشیدنی خوش طعم تری شود؟ ” و. .. ۷. سؤالات ارزش نگاری: این سؤالات قوی‌ترین سؤالات است. در این سؤالات، ما درباره مؤلف، نویسنده، مترجم، و متن کتاب داوری میکنیم و نظر خودمان و روش خودمان را با نظر و روش آنها مقایسه میکنیم. مثلاً از خود می‌پرسیم از بین رمانهای رومن رولان، نویسنده فرانسوی (جان شیفته، ژان کریستف، زندگی تولستوی، زندگی بتهوون و. .. ) کدام اثر، شخصیت خود رومن رولان را نشان می‌دهد؟ باید توجه داشته باشید که این سؤالات را خواننده طرح میکند و از خود سؤال میکند و به آنها پاسخ می‌دهد و هرچه سؤال قوی‌تر مطرح می‌شود، تمرکز و علاقه بیشتری هم ایجاد می‌شود. براین نکته تأکید میکنیم که خودتان باید سؤال طرح کنید نه این که به چند سؤال مطرح شده در کتاب پاسخ دهید. وقتی که خود شما سؤال طرح میکنید، بیشتر به پاسخگویی علاقمند می‌شوید. البته به سؤالات کتاب هم فکر کنید و به دنبال پاسخگویی به آنها هم باشید اما حتماً با توجه به متن، اطلاعات قبلی و نظر و ایده خود، سؤالات دیگری را هم مطرح کنید. نوشتن هنگام مطالعه، همیشه قلم و کاغذی در دست داشته باشید. چه آنچه که می‌خوانید رمان باشد چه شعر، چه مطالعه آزاد، چه کتاب درسی، اعم از حفظ کردنی یا فهمیدنی. در یک مطالعه فعال و پویا، کمتر چیزی می‌تواند به‌اندازه قلمی که در دست دارید، ذهن شما را درگیر و متمرکز کند. این قلم، مهم‌ترین ابزار شماست. با آن، همه چیز را یادداشت میکنید. اگر رمان می‌خوانید همین طور که جلو می‌روید در حاشیه کتاب و یا در کاغذی دیگر با نویسنده درگیر شوید. اگر جایی برایتان خیلی جالب بود، در حاشیه بنویسید: “چه جالب! ” اگر برایتان تعجب آور بود علامت تعجب بگذارید. اگر برایتان سؤال برانگیز بود حتی میتوانید در حاشیه، سؤال خود را مطرح کنید و حتی در جایی نظرتان را اعلام کنید. نظرتان را با نظر نویسنده مقایسه کنید. یک مطالعه کننده فعال با قلم خود مدام با نویسنده درگیر می‌شود و عقاید و عواطف خود را خواه موافق خواه مخالف، به شکلی با نوشتن اعلام میکند. خودتان را ملزم کنید که با نوشتن، نظر خود را بگویید. این گونه ذهن شما همواره متمرکز می‌ماند چون ملزم است در هر لحظه عاطفه و اندیشه خود را بیان کند. اگر کتاب، کتاب درسی شماست، از نکات مهم کتاب یادداشت برمی‌دارید که این یادداشت‌ها بهتر است در برگه‌ای جدا نوشته شود.
تقویت تمرکز
تمرکز چیست؟ برای داشتن تمرکز حواس و تقویت حافظه باید از روشهایی استفاده نمایید؟ اگر به یادگیری مطالب موثر و مفید درباره این موضوعات علاقه مند هستید به سایت تندخوانی و تقویت حافظه مراجعه نمایید. اگر شما علاقه مند هستید تا حافظه خود را تقویت نمایید و اصول مطالعه صحیح را بیاموزید از طریق کمک گرفتن از نرم افزارهای معتبر می توانید این کار به صورت ماهرانه ای انجام دهید به منظور آشنایی شما با این نرم افزارها نام چندی از آنها را برای شما شرح می دهیم: نرم افزار تندخوانی, نرم افزار تقویت حافظه تاتات, نرم افزار تقویت حافظه ویرا, تقویت حافظه ویرا, بسته آموزشی تندخوانی .... تمرکز هنگام مطالعه تمرکز: توانایی هدایت کردن فکر هنر یا تمرین تمرکز. مهم نیست که زیست شناسی می‌خوانید و یا منچ بازی میکنید. فقط باید روی کاری که انجام می‌دهید متمرکز شده و از حواس پرتی جلوگیری کنید. همه ما در مواقعی توانایی متمرکز شدن کامل را داریم، به مواقعی فکر کنید که مثلاً در هنگام بازی که از آن لذت می‌بردید باخته‌اید و یا غرق یک فیلم، مسابقه یا موسیقی بوده‌اید. در آن هنگام به موضوع تمرکز کامل داشته‌اید و یا به اصطلاح غرق آن موضوع شده بودید. اما در مواقع دیگر. فکر شما دائم از یک موضوع به موضوع دیگر می‌پرد. نگرانی‌های فکری شما حواستان را پرت میکند. قبل از اینکه متوجه شوید می‌بینید که حواستان به یک موضوع خارجی منعطف شده است. مطالبی که مطالعه میکنید کسل کننده، سخت و یا شما هیچ علاقه‌ای به آن ندارید. نکاتی که در این نوشته مطرح می‌شود میتوانند برای رفع این مشکلات به شما کمک کند که شامل موارد زیر می‌شود: چیزهایی که در هنگام مطالعه میتوانید کنترل کنید. تمرینهایی برای تقویت تمرکز. چیزهایی که در هنگام مطالعه میتوانید کنترل کنید: «من اینجا مطالعه می‌کنم» یک مکان، صندلی، میز و محیط مخصوص به مطالعه داشته باشید. تلفن و موبایل را از خود دور کنید. با خودتان تعهد کنید (حتی امضا کنید) که حواستان پرت نمی‌شود. اگر دوست دارید در هنگام مطالعه موزیک گوش کنید، اشکالی ندارد، اما فقط تا هنگامی که باعث حواس پرتی شما نشود. (مطالعات در مورد مفید بودن یا نبودن موسیقی در هنگام مطالعه تاکنون بی نتیجه بوده است) مطالعه را به یک عادت تبدیل کرده و به یک برنامه موثر مطالعه پایبند باشید. مطالعه‌تان را با سطح انرژی درونی تان (روزانه، شبانه) تطبیق دهید. راهنمای ما در مورد برنامه ریزی و تعیین اهداف را مطالعه کنید. متمرکز شدن قبل از شروع به مطالعه چند دقیقه وقت را به تعیین اهداف و آنچه برای رسیدن به آن نیاز دارید اختصاص داده و به یک استراتژی کلی برای تحقق آن فکر کنید. مشوق‌ها اگر لازم بود برای انجام موفقیت آمیز کارتان یک تشویق در نظر بگیرید. مثلاً تماس با دوستتان، خوردن چیزی و یا پیاده روی و گردش. برای پروژه‌های خاص مثل مرور جزوات ترم، پروژه‌های طراحی و غیره یک تشویق خاص در نظر بگیرید. موضوعات مطالعه را عوض کنید برای ایجاد تنوع در کار، موضوع مطالعه را هر یک یا دو ساعت عوض کنید. فعالیتهای مطالعه‌تان را تغییر دهید مطالعه‌تان را فعال‌تر کنید، هر چه در هنگام مطالعه فعال‌تر باشید مطالعه بهتری خواهید داشت. از خودتان بپرسید «چطوری می‌توانم در هنگام مطالعه فعال‌تر باشم؟» شاید مطالعه گروهی بهترین راه حل باشد؟ و یا سوال سازی در هنگام مطالعه؟ اگر باید مطالب زیادی را مطالعه کنید روش SQ3R را امتحان کنید. از معلمتان در مورد شیوه‌های بهتر یادگیری سوال کنید. یک بار دیگر فراموش نکنید که هر چه در هنگام مطالعه فعال‌تر باشید، بهتر یاد می‌گیرید. وقت‌های استراحت منظم مناسب خودتان در نظر بگیرید موقع استراحت یک کار متفاوت انجام دهید، مثلاً اگر نشسته بودید قدم بزنید و به یک مکان دیگر بروید. جایزه بدهید وقتی کاری را به اتمام رساندید به خودتان جایزه بدهید. تمرینهایی برای تقویت تمرکز پس از چند روز از انجام این تمرینات، باید نتایج آن قابل توجه باشد. اما مثل هر تمرین دیگری، بالا و پایین و سطح‌های مختلف دارد. این تمرینات برای سایر فعالیتهای شما هم موثر خواهد بود. الان اینجا باش این روش ساده اما کلیدی بسیار موثر است. وقتی متوجه شدید فکرتان منحرف شده است، به خودتان بگویید «الان اینجا باش» و به آرامی توجه خودتان را به موضوعی که می‌خواهید برگردانید. به عنوان مثال: شما دارید مطالعه میکنید و ناگهان متوجه می‌شوید که حواس شما به سایر تکالیفتان، به یک خاطره و یا به این واقعیت که گرسنه هستید پرت می‌شود. در این هنگام به خود بگویید «الان اینجا باش»و به آرامی با نگاه کردن به سوالات، خلاصه برداری‌ها، نقشه‌های فکری، عناوین مطالب و غیره تمرکز خود را به موضوع مطالعه برگردانید و هر قدر که ممکن است آن را حفظ کنید.اگر دوباره فکرتان منحرف شد، با خود بگویید«الان اینجا باش»و به آرامی توجه خودتان را به موضوع برگردانید و این تمرین را مرتبا تکرار کنید، مطمئن باشید که جواب می‌دهد! سعی نکنید یک فکر خاص را از ذهنتان بیرون نگه دارید. مثلاً همینطور که نشسته‌اید سعی کنید به هیچ وجه در مورد کلوچه فکر نکنید. در این هنگام در ذهن خود احتمالا این فکر تکرار می‌شود که «من نباید در مورد کلوچه فکر کنم، من نباید در مورد کلوچه فکر کنم...» و این باعث می‌شود تا این فکر برگردد. وقتی شما سعی میکنید که در مورد یک چیز خاص فکر نکنید باعث می‌شود تا آن فکر برگردد. بهتر است به جای این کار توجه خود را به موضوع اصلی منعطف کنید.شاید لازم باشد تا این تمرین را صدها بار در هفته انجام دهید. به تدریج شما متوجه می‌شوید که بازه‌های زمانی بین مواقعی که فکرتان منحرف می‌شود هر چند روز یکبار بیشتر و بیشتر می‌شود. به همین خاطر بردبار باشید و به این تمرین ادامه دهید. پس از مدتی نتیجه آن شما را شگفت زده خواهد کرد. سعی نکنید دائما در مورد پیشرفت خود قضاوت کنید. همین که تمرین را مرتبا انجام می‌دهید به این معنی است که در مسیر صحیح قرار گرفته‌اید و میتوانید به خود بگویید که کار لازم را انجام داده‌اید. تمرینات برای اینکه نتیجه خود را نشان دهند به زمان احتیاج دارند و البته به دلیل اینکه ذهن هیچوقت وضعیت ثابتی ندارد، نتیجه تمرینات دچار افت و خیزهای زیادی می‌شود. زمان افکار و نگرانی‌ها تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که برای خود زمان افکار و نگرانی‌ها تخصیص می‌دهند پس از چهار هفته 35 درصد کمتر دچار نگرانی و حواس پرتی می‌شوند. یک زمان خاص روزانه برای فکر کردن در مورد نگرانی‌ها تخصیص دهید در مورد افکاری که دائما به فکر شما می‌آیند و مزاحم تمرکزتان در کارها می‌شوند فکر کنید. وقتی که متوجه یک فکر مزاحم می‌شوید به خودتان یادآوری کنید که یک زمان مخصوص برای فکر کردن در مورد آن دارید. بگذارید فکر مزاحم از شما دور شود شاید از روش «الان اینجا باش» استفاده کنید. به قرار خود برای زمان افکار و نگرانی‌ها عمل کنید تا در مورد مسائلی که فکر شما را مشغول میکند فکر کنید و نگران شوید. به عنوان مثال ساعت 4.5 تا 5 بعدازظهر را برای زمان افکار و نگرانی‌های خود تعیین کنید. حال در هر زمان دیگری از روز که نگران چیزی شدید و فکرتان منحرف شد، به خودتان یادآوری کنید که زمان مخصوصی برای آن نگرانی دارید. سپس بگذارید تا آن فکر در آن زمان از ذهنتان خارج شود و توجه خود را به موضوع اصلی برگردانید. اندازه‌گیری میزان حواس پرتی یک کارت کوچک با ابعاد حدودا 12 x 7 سانتیمتر تهیه کنید. دو خط که کارت را به سه قسمت تقسیم کند در آن رسم کنید و هر یک از قسمت‌ها را با نامهای «صبح»، «بعد از ظهر» و «شب» نامگذاری کنید. حال از این به بعد هر وقت که فکرتان از موضوع اصلی منحرف شد یک علامت در قسمت مربوطه در کارت بزنید. برای هر روز یک کارت مجزا در نظر بگیرید و آن را همیشه همراه خود داشته باشید. بعد از مدتی ملاحظه خواهید کرد که همینطور که با انجام تمرینات مهارتهای شما در تمرکز حواس بیشتر می‌شود، از تعداد علامت‌ها هم کاسته می‌شود. از انرژی درونیتان بهترین استفاده را ببرید چه مواقعی انرژی درونی شما در بالاترین حد است؟ در چه ساعاتی احساس میکنید سطح انرژی شما پایین است؟ سخت‌ترین درسهایتان را در ساعاتی که انرژی درونی تان بالاست مطالعه کنید. مثلاً اگر احساس میکنید در ساعات اولیه شب بیشترین هوشیاری را دارید، مشکل‌ترین درسهایتان را در این ساعات مطالعه کرده و درسهای آسانتر را به ساعات بعدی موکول کنید. اکثر افراد درسهای مشکلشان را به آخرین ساعات که معمولا در آن خسته هستند موکول میکنند و همین امر باعث مشکل‌تر شدن ایجاد تمرکز می‌شود. اگر شما هم این عادت را دارید آنرا کلا برعکس کنید، درسهای مشکل در ساعات اوج انرژی و درسهای آسانتر و آنهایی که به آن علاقه دارید را به دیگر ساعات موکول کنید. انجام همین کار به تنهایی می‌تواند کمک بسیار موثری برای بهبود تمرکز شما باشد. تجسم تمرکز آور به عنوان یک تمرین قبل از اینکه مطالعه‌تان را شروع کنید به مواقعی که تمرکز کردن برای شما دشوار نیست فکر کنید. مهم نیست که چه موقعیتی را تجسم میکنید، فقط سعی کنید خود را در آن موقعیت ببینید و احساس کنید. با قرار دادن خود در آن موقعیت قبل از هر مطالعه، آن تجربه را دوباره بدست می‌آورید و سپس بهتر میتوانید مطالعه خود را آغاز کنید.
تقویت حافظه کودکان
بسیاری از والدین وقتی برای کلاسهای تقویت حافظه برای کودکان خود با ما مشاوره میکنند، تصور میکنند که فرزندشان هنگام مطالعه تمرکز کافی ندارد، مطالب را نمیتواند به خوبی حفظ کند، آنچه حفظ میکند را به صورت نادرست یادآوری میکند و در نتیجه در آزمونها و کنکور سراسری به مشکل برخواهد خورد. ایشان دوست دارند که فرزندشان در زمانی معقول، مطلب را در سطح خودش و دیگر دوستانش یاد بگیرد و ان را در زمان مورد نظر یادآوری کند باور ما آن است که اگر والدین بدانند که کودکانشان چگونه یک مطلب را درک میکنند و چگونه ان را به یاد خواهند آورد، به ایشان کمک خواهد کرد که کودک خود را بیشتر درک کنند. بدون شک سیستم توصیفی یک شکاف عمیق بین دو نسل خواهد بود و این شکاف در دانشگاه نیز مشکلاتی را بین ایشان و اساتیدشان ایجاد خواهد نمود. در صورتی که والدین با این روش درک که به طور صد در صد متفاوت با روش درک در سیستم قدیمی آموزشی است، میتوانند به کودک خود کمک بیشتری نمایند